Kediler Neden Dört Ayak Üstüne Düşer?

“Dört ayak üstüne düşmek” deyimini mutlaka duymuşsunuzdur; peki ama bu deyime konu olan durumun ne olduğunu biliyor musunuz? Evet, pek çok film veya çizgi filmde de izlediğiniz gibi, bir kedi yüksekten düşerken %90 ihtimalle patilerinin üzerine düşmeyi başarır! Bu yetenek ise ne sihirle ilişkilidir ne de kedilerin büyücü olmasıyla; aslında bunun tamamen bilimsel bir açıklaması bulunur! Asırlardır insanları oldukça şaşırtan bu efsane yeteneğin temelini siz de merak ediyorsanız gelin kediler neden dört ayak üstüne düşer inceleyelim!

Kedilerin Dört Ayak Üzerine Düşmesi

Bir kedi, düşme anında sanki her şey gayet normalmiş gibi kendini toparlar ve dört ayağının üzerine iner. Üstelik bunu öyle kolay yapar ki izlerken bir an için fizik kurallarını unuttuğunuzu hissedebilirsiniz. İşte bu beceri yıllardır bilim insanlarının kafasını kurcalamaktadır. Çünkü bir kedi dışarıdan hiçbir kuvvet yardımı almadan, sadece kendi bedenini kullanarak havada yön değiştirebilir. Peki ama bunu nasıl başarır?

Bir kedinin yere dört ayağı üzerinde inebilmesi aslında birçok faktöre bağlıdır. Ama işin temelinde iki büyük etken bulunur: Fizik ve nöroloji. Yani bu başarılı iniş için hem vücudunun yapısı hem de sinir sistemi mükemmel bir uyum içinde çalışır.

Kuzey Carolina Üniversitesi’nden fizikçi Greg Gbur bu konuda “Fizikçilerin şaşkınlığı, kedilerin açısal momentum korunurken havada dönerek ayaklarının üzerine inebilmesinden kaynaklanıyor: Normalde bir cisim havadayken kendi kendine yön değiştiremez. Ama kediler vücutlarının farklı bölümlerini ustalıkla hareket ettirerek bu kuralı adeta esnetirler. Başlarını, omurgalarını ve kuyruklarını öyle dengeli kullanırlar ki havadayken bile yönlerini ayarlamayı başarırlar,” demektedir. Kısacası kedilerin bu olağanüstü yeteneğine hayran kalmamak elde değildir.

Kediler Nasıl Dört Ayak Üstüne Düşer?

Kediler 4 ayak üzerine düşerler, çünkü bu onların doğalarında vardır! Muhteşem bedenleri ve süper refleksleri ile kediler, pek çok insanı şaşırtan yeteneklere sahiptir. Gelin bu yeteneklerini neye borçlu oldukları hakkında biraz bilgilenelim.

Fiziksel Özelliklerin Etkin Kullanımı

Temel olarak şöyle bir kural vardır: Bir şey bir yöne dönerse, onu dengelemek için başka bir şeyin ters yöne dönmesi gerekir. Bunu bir kedinin baş aşağı düşüşüyle düşünebilirsiniz: Kedi, belinden bükülerek vücudunun ön tarafını bir yöne, arka tarafını da diğer yöne çevirir. Sonra belini açtığında doğru tarafa dönmüş olur. Üstelik kediler sadece bu yöntemi kullanmazlar. Havada doğru şekilde dönmelerine yardımcı olan başka teknikler de vardır ve genellikle bunları bir arada kullanırlar. Örneğin bir kedi düşerken ön bacaklarını uzatır, arka bacaklarını ise kendine çeker. Bu sayede arka tarafı daha kolay dönebilir. Sonra da tam tersini yapar: Ön bacaklarını kendine çeker ve arka bacaklarını açar. Böylece vücudunun farklı bölümlerine ağırlık kazandırarak yönünü değiştirir. Bu hareket tıpkı dönerken kollarını açıp kapatan bir artistik patinajcının hız kazanması veya yavaşlaması gibidir. İşte kediler de aynı mantıkla vücudunu kontrol ederler.

Bazı kediler ayrıca kuyruklarını da kullanarak yönlerini ayarlar ve kuyrukları bir yöne döndürdüklerinde vücutları doğal olarak ters yöne döner. Özellikle kuyruğu uzun ve güçlü olan kedilerde bu yöntem daha belirgindir.

Esneklik ve Kıvraklık

Londra Üniversitesi’nden John Hutchinson’a göre kedilerin bel bölgesi çok hareketlidir. Pelvisleri ile göğüs kafesleri arasında boşluk vardır ve bu onları son derece kıvrak yapar. İnce ve esnek omurları sayesinde diğer pek çok dört ayaklı canlıdan çok daha rahat bükülebilirler. İşte bu da onlara havada adeta bir akrobat gibi manevra yapma yeteneği kazandırır.

Doğrulma Refleksinin Önemi

Kedilerin dört ayak üzerine inebilmesi sadece fizik kurallarıyla açıklanamaz. Bu yeteneğin bir de sinir sistemiyle ilgili bir yönü de vardır. Buna "doğrulma refleksi" denir ve bunda beynin bilinçli kontrolü de devreye girer. Doğrulma, kedinin vücudunun yerçekimine karşı verdiği doğal bir tepkidir. Kedinin iç kulağındaki küçük kanallar ve sensörler vücudunun hareketini ve duruşunu algılar. Pozisyonu değiştiği zaman ise bu sistem, kaslarına doğru yönde hareket etmeleri için sinyaller gönderir. Böylece kedi, düşme anında patilerini zemine çevirir.

İlginç olan şudur ki, bu yetenek kediler yeni doğduğunda aslında “hazır” değildir. 1950'lerde yapılan bazı deneylerde yetişkin kediler ve yeni doğmuş yavrular sıfır yerçekimi ortamında jetlerle uçurulmuştur. Yetişkin kediler havada kendilerini hızla toparlayıp doğru pozisyona gelirken yavrular bunu başaramamıştır. Bu da doğrulma refleksinin zamanla geliştiğini gösterir. Bunun nedeni ise büyük ihtimalle iç kulaktaki "otolit" denilen küçük yapılarla ilgilidir. Otolitler yoğun bir kemik yapısına sahiptir ve tamamen gelişmeden doğru şekilde çalışmazlar. Yine de bilim insanları hala bu konuda tam bir netlik sağlayabilmiş değildir.

Yükseklik Kedilerin Dört Ayak Üstüne Düşmesini Etkiler mi?

Kedilerin zamanında doğru pozisyona gelerek minimum hasarla yere inebilmeleri yalnızca yetenekleri ile ilgili değil, düştüğü yerin yüksekliği ile de ilgilidir. Çok ilginç araştırma sonuçlarına göre, kediler yüksekten düştüğünde daha alçak mesafelerden düştüklerine göre yere daha az zarar almaktadır. Bunun en önemli nedeni ise havada geçirdikleri sürenin artmasıdır. Yüksekten düştüklerinde vücutları havayla daha uzun süre temas eder, hava direnci sayesinde hızları bir miktar azalır ve bu da yere daha yumuşak bir şekilde inmelerini sağlar. Öte yandan, çok kısa mesafeler söz konusu olduğunda işler değişir. Bir çalışmaya göre, kediler 30-60 cm gibi çok düşük mesafelerden düşerken vücutlarını tam anlamıyla düzeltemeyebilirler. Yani düşüş süresi o kadar kısa olur ki reflekslerini tam olarak devreye sokacak zamanları kalmaz.

Kısacası ne bir hile, ne bir sihir… Kediler tamamen muhteşem bedenleri sayesinde çoğu zaman yüksekten düşmeyi hafif şekilde atlatırlar. Haliyle, onlara bir kez daha hayran olmamak mümkün değil! Fakat siz yine de evinizde yükseklik konusunda güvenlik önlemlerinizi almayı unutmayın!

Kaynak

https://www.scientificamerican.com/article/why-do-cats-land-on-their-feet-physics-explains/

https://www.livescience.com/animals/cats/how-do-cats-land-on-their-feet