Kediler Neden Farklı Renkte Yavrular Doğurur?

Özellikle sokakta yürürken mutlaka denk gelmişsinizdir: Yetişkin ve dişi bir kedi, bir de onun etrafında çeşitli renklerde yavru kediler... Bu noktada, bir dişi kedinin pek çok farklı yavru kediye “bakıcılık” yaptığını düşünebilirsiniz (çünkü yavrular ona ait olamayacak kadar çeşitlidir); ancak işin aslında, bu kedi orada gördüğünüz tüm yavruların annesi olabilir! Evet, smokin kürklü bir anne kediden sarman veya tekir yavru kediler de doğabilir.

Peki ama bu nasıl olabilir?

Kedilerin farklı renkte yavrular doğurmasının ardında hem genetiğin büyüleyici oyunları hem de kedilere özgü üreme özellikleri bulunur. Renk aktarımında anne ve babanın genleri karmaşık bir şekilde birleşirken, bazı durumlarda aynı doğumda birden fazla babanın payı bile olabilir. Yani bir kedi ailesine baktığınızda gördüğünüz o renk çeşitliliği aslında tamamen doğal, üstelik sandığınızdan çok daha bilimsel bir nedenin sonucudur. Bu nedenle bu yazıda, aynı anne kediden doğan yavru kedilerde renk çeşitliliğinin nasıl oluştuğunu anlatacağız! Öğrenmeye hazırsanız, başlayalım!

Aynı Anneden Doğan Kedi Yavruları Neden Farklı Renkte Olur?

Anne kedinin bir batında doğurduğu yavru kedilerin farklı renklerde olması alışılagelmiş bir durumdur. Buna sebep olan nedenler arasında ise dişi kedinin çeşitli erkek kedilerden hamile kalabilmesi, yavru kedinin cinsiyeti, çekinik gen faktörü ve çevre sıcaklığı bulunur. Eğer bu faktörlerin yavru renkliliğini nasıl etkilediğini merak ediyorsanız, okumaya devam edin!

Dişi Kedinin Farklı Erkek Kedilerden Hamile Kalması

Dişi kediler kızgınlık döneminde birden fazla erkek kediyle çiftleşebilirler ve bu süreçte farklı erkeklerden gelen spermler, aynı dönemde olgunlaşan yumurtaları ayrı ayrı dölleyebilir. Bu duruma ise “heteropaternal süperfekundasyon” denir. Yani, aynı doğumda dünyaya gelen yavruların annesi aynıdır ancak babaları farklı olabilir. Bu durum da her bir yavrunun genetik olarak başka bir erkek kediden özellik taşımasına yol açar. Bu durum özellikle sokak kedilerinde görülür; çünkü bu kediler genellikle kısırlaştırılmamıştır ve üremeleri kontrol edilemez.

Sonuç olarak, yavrular aynı rahimde birlikte büyürler ama renkleri, desenleri ve hatta bazı fiziksel özellikleri bile birbirinden tamamen farklı olabilir. Bir kardeşin sarman, diğerinin tekir, bir diğerinin ise bambaşka bir kürk desenine sahip olması tam da bu nedenle son derece doğaldır.

Yavru Kedilerin Cinsiyeti

Yavru kediler siyah, alacalı, turuncu ya da kaplumbağa kabuğu gibi pek çok farklı desende olabilirler. Ancak aslında tüm bu renk çeşitliliği iki temel renkten doğar: Siyah ve kırmızı. Kedilerde gördüğümüz farklı tonlar ve desenler, bu iki rengin genler ve çeşitli yardımcı genetik faktörler tarafından değiştirilmesiyle ortaya çıkar. Üstelik siyah ve kırmızı renk genleri, cinsiyeti belirleyen X kromozomu üzerinde taşınır. Kedilerin cinsiyetinin XX (dişi) veya XY (erkek) şeklinde belirlenmesi, tüy rengini de doğrudan etkiler. Erkek kediler yalnızca bir X kromozomuna sahip olduğu için renk genini yalnızca annelerinden alırlar. Bu nedenle erkek yavrular annelerinin taşıdığı rengin aynısını, onun bir tonu olan farklı bir formunu ya da seyrelmiş bir halini gösterebilirler.

Örneğin kırmızı pigmentinin seyrelmiş hali krem tonlarını oluştururken, siyahın seyrelmesi gri renge dönüşür. Bu yüzden erkek yavruların renk geçişleri daha basitken, dişi yavrularda iki X kromozomu bulunduğu için renk kombinasyonları çok daha zengin olabilir.

Çekinik Genler

Bir kedinin farklı renk ve desenlerde yavru kediler doğurmasının bir diğer nedeni ise çekinik genlerdir. Biliyoruz ki, genler aslında iki farklı karaktere sahiptir: Baskın ve çekinik... Baskın bir gen, yavru kedi bu genin yalnızca tek bir kopyasına sahip olsa bile hemen kendini belli eder; adeta “Ben buradayım!” diyerek sahneye çıkar ve eşleştiği çekinik genin etkisini gölgede bırakır. Çekinik genler ise daha sakin ve gizli çalışır. Bir yavru kedide bu genin görünür hâle gelmesi için hem anneden hem babadan aynı çekinik versiyonun gelmesi gerekir. Aksi durumda baskın gen öne geçer ve çekinik özellik perde arkasında kalır.

Mesela temel siyah rengi belirleyen gen, çikolata ya da tarçın gibi açık kahverengi tonlara yol açan gene göre çok daha baskındır. Benzer şekilde, tekir desenini oluşturan Agouti geni de kediyi tek renkli yapan genlere üstün gelir. İşte bu genlerin kendi aralarındaki güç dengesi ve kombinasyonları, aynı doğumda birbirinden tamamen farklı renklere sahip yavrular görmemizin en önemli sebeplerinden biridir. Yani anne kedi ve baba kedide bulunan çekinik genler (onların fiziksel görünümünü etkilemese bile) yavru kedilerde ortaya çıkabilirler!

Ortam Sıcaklığı

Bu kulağa çok ilginç gelebilir; ancak bazı çevresel faktörler de yavru kedilerin renklerini belirleyebilir! Örneğin sıcağa duyarlı renk değişimi, kedilerde genetiğin ne kadar ilginç olabileceğine dair güzel bir örnektir. Siyam, Himalayan ve Ragdoll gibi “point” desenli ırklarda görülen bu özel görünüm, pigment üreten enzimin sıcaklıkla birlikte farklı çalışmasından kaynaklanır. Bu enzim yüksek sıcaklıklarda “tembelleşir” ve koyu rengi yeterince oluşturamaz. Bu yüzden, kedinin gövdesi gibi daha sıcak bölgeler açık tonda kalırken, kulaklar, yüz, patiler ve kuyruk gibi daha “soğuk” bölgeler koyu renge bürünür. Hatta hava soğudukça bazı Siyam kedilerinin tüylerinin belirgin şekilde koyulaştığını bile fark edebilirsiniz.

Ancak burada önemli bir ayrım vardır: Sıcaklığın etkilediği bu durum, kedinin gerçekten “point renk genine” sahip olduğunu göstermez; sadece zaten var olan rengin ne kadar koyu veya açık görüneceğini değiştirir. Yani bir kedinin siyah, turuncu ya da tekir yavrular doğurmasının sebebi bu sıcaklık hassasiyeti değildir. Asıl belirleyici olan yine temel renk genleri, baskın–çekinik ilişkiler ve ebeveynlerden gelen kombinasyonlardır. Bu nedenle point desen yalnızca gölgelendirmeyi etkiler, yavru renklerinin neden bu kadar çeşitli olduğunun yanıtı ise tamamen genetik mirasta saklıdır.

Sonuç olarak, aynı anne kediden farklı renklerde ve desenlerde yavru kedilerin doğması karmaşık bir genetik aktarım sürecinin sonucudur. Tüm bu sürecin sonunda ortaya çıkan yavru kediler ise, birbirinden farklı özellikleri ile kalbimizi çalmayı başarırlar!

Kaynak

https://www.zezelife.com/why-do-cats-have-different-colored-kittens-secrets-unfold/

https://www.catster.com/cat-health-care/why-do-cats-have-different-colored-kittens/