Köpeklerin Sevmediği İnsanlar ve İnsan Davranışları
Bazen sadık dostlarımız köpeklerin belirledikleri bazı kişilere adeta bile isteye "gıcık" bir şekilde davrandığını görürüz. Bir köpek sahibiyseniz mutlaka denk gelmişsinizdir: Dünyanın en tatlı, en sokulgan ve en sosyal köpeği, yani can dostunuz, bazı arkadaşlarınıza, aile üyelerinize, tanıdıklarınıza veya sadece yabancılara karşı son derece soğuk, hatta bazen de tehditkâr davranabilir. Onun bu davranışını görünce kendinizi çok mahcup hissedebilirsiniz; çünkü en azından sizin için, köpeğinizin bu davranışının altında hiçbir sebep yoktur! Ya da belki de yalnızca siz öyle düşünüyorsunuz… Peki ama işin aslı daha farklı olabilir mi?
Köpek dostlarımız bazen belli nedenlerden dolayı bazı insanlardan hiç hoşlanmayabilirler. Bu, ilgili kişilerin sahip olduğu çeşitli özelliklere veya yaptıkları davranışlara göre şekillenebilir. Üstelik, bu ilginç gerçeğin bilimsel bir açıklaması bile var! Eğer siz de köpeklerin sevmediği insanlar hangi özelliklere sahip olurlar ve hangi insan davranışları, insanları köpeklerin gözünde oldukça itici hale getirir merak ediyorsanız, öğrenmeye başlayalım!
Köpekler Neden Bazı İnsanları Sevmez?
Köpekler, çevrelerindeki değişimleri son derece güçlü bir sezgiyle algılayan canlılardır. Onlarla kurduğumuz iletişim yalnızca sevme, okşama ya da komut vermekten ibaret değildir; çoğu zaman farkında olmadan verdiğimiz bedensel sinyaller de bu iletişimin önemli bir parçasını oluşturur. Yani bir köpeğin bazı insanlara karşı mükemmel davranırken bazılarına da mesafeli, huzursuz ya da temkinli davranması, sandığımızın aksine keyfi bir tercih değil, içgüdüsel bir değerlendirme sürecinin sonucudur. Bu nedenle köpeklerin bazı insanlardan neden hoşlanmadığını anlamak, onların dünyasını daha doğru anlamamız açısından oldukça önemlidir.
Aslında çoğu zaman bu tepkilerin arkasında fark etmediğimiz ama köpekler için oldukça belirgin olan bazı ipuçları vardır. Köpekler insanları yalnızca yüzlerine ya da söylediklerine göre değil, duruşlarına, ses tonlarına, bakışlarına ve hatta enerjilerine göre bile değerlendirirler. Bizim için sıradan görünen bir hareket köpekler için huzursuzluk, güvensizlik ya da tehdit algısı yaratabilir. Bu nedenle köpeğin bir insana karşı sergilediği mesafeli ya da sert tutum, çoğu zaman “nedensiz” değil, kendi dünyasında son derece anlamlıdır. Kısacası, köpeklerin bazı insanları sevmemesinin en temel sebebi, bizden daha güçlü olan duyu organları ile insanları analiz edebilmeleri ve buradan aldıkları veriler ile “deneyimlerini” birleştirmeleridir.
Köpekler Hangi İnsanları Sevmez?
Halk arasında çok yaygın bir inanış vardır: Köpekler kötü insanları anlar ve sevmezler. Bu, tam olarak bu kadar kesin olmamakla birlikte yine de diyebiliriz ki, köpekler çevresindeki insanların garipliklerini hissedebilen özel bir algıya sahiptir. Ancak bu bir “akıl okuma” yeteneği değildir. Daha çok, bir kişi olumsuz düşünceler taşıdığında ya da kötü niyetli davranışlar sergilemeye başladığında (veya sadece normalden farklı davrandığında) vücudunun farkında olmadan bazı kimyasal sinyaller üretmesi ve yayması ile ilişkilidir.
Mesela bir kişi gizlice kötü bir şey planlarken adrenalin seviyesi yükselir, kalbi daha hızlı atar ve terlemesi artar. İşte köpekler, inanılmaz keskin koku alma duyuları sayesinde bu en ufak değişiklikleri bile saniyeler içinde fark eder. Böylece içgüdüleri hemen devreye girer ve çevresinde tuhaf bir şey sezerse tetikte olur, koruma veya uyarı davranışları gösterebilir. Bu yüzden bazen “Neden bu adamı/kadını sevmiyor ki?” sorusunun cevabı aslında çok basittir: Köpeğiniz, sizin göremediğiniz ama onun algısına tamamen açık olan bir şeyi fark etmiştir.
Yani, köpeklerin sevmediği insanlar genellikle bedensel olarak “anormal” sinyaller veren insanlardır. Bahsi geçen kişi belki de mükemmel biridir; ancak korku, heyecan gibi duygular nedeniyle sıradan bir insandan daha farklı bir algı yayıyorsa, köpek için “tehditkâr” bir kişi haline gelebilir. Ayrıca, köpeğiniz varsa ve başka bir kişi nedeniyle sizi korkutan bir olay olursa, bu sefer de sizin salgıladığınız korku sinyalleri köpeğinizin öfkelenmesine neden olabilir. Ancak öfkesi size değil, bunu ortaya çıkaran kişiye olacaktır. Böylece, o kişiyi muhtemelen sevmeyecek ve buna göre davranacaktır.
Köpeklerin Sevmediği İnsanlar ve Koku İlişkisi
Yukarıda da bahsettiğimiz gibi, köpekler bazı insanları “anormal” kokular ve sinyaller yaymaları nedeniyle sevmeyebilirler. Hatta bazı kokular vardır ki, bir kere köpeklerin hafızasına “kötü” bir olay eşliğinde kazındığında ileride tanışacağı insanlarla olan ilişkisini bile belirleyebilir! O kokunun varlığı, olayla alakasız, iyi bir insanın bile “etiketlenmesi” için yeterli olacaktır...
Bir kitapta bahsedilen bir örnekte, bazı insanları oldukça sevimli bir şekilde karşılayan, bazılarını ise ısıran bir köpekten söz edilmektedir. Köpek davranış bilimcisi, ısırılan kişilerin ortak noktalarını araştırır. Bu kişilerin aralarında boy, cinsiyet veya davranış kalıpları olarak hiçbir bağlantı yoktur; ama ilginç bir şekilde hepsinin kokusunda bir benzerlik vardır: Eve gelmeden önce hepsi pizza yemiştir ve haliyle pizza kokmaktalardır! Yani köpek, pizza kokusunu aldığı için ısırma davranışı geliştirmiştir!
“İyi de bunun pizza ile ne alakası var?” diyebilirsiniz! Ancak olayın pizza ile bağlandığı nokta son derece ilginç: Eskiden, yani bu sevimli köpek bir yavruyken bir pizza dağıtıcısı bu köpeği tekmelemiş. İşte bu acı deneyim, köpeğin zihninde pizza kokusu ile tehlike arasında güçlü bir bağ kurmuş. Sonuç olarak da pizza kokan kişiler gördüğünde köpek savunma haline geçip onlara saldırgan davranmaya başlamış. Merak etmeyin: Kitabın devamında köpek davranış uzmanı bu köpeğin bu deneyimini pozitife çevirmeyi başarmış ve pizza kokusu ile kurduğu bağlantının olumlu olmasını sağlamış. Yani evet, doğru eğitim ve yaklaşım ile, köpeğinizin nedensiz yere sevmediği insanlarla arasını düzeltebilirsiniz.
Köpeklerin Sevmediği İnsan Davranışları Nelerdir?
Öte yandan köpekler yalnızca “koku” analizine dayanarak hangi insanlardan hoşlanıp hoşlanmayacaklarına karar vermezler. Bazen de insanların çeşitli davranışları bu kararda oldukça etkili olur. Köpeklerin sevmediği insan davranışları, sevmeyecekleri insanları belirlemelerinde son derece büyük bir söz hakkına sahiptir.
Örneğin bir köpeğe doğru hızla yürümek, kesintisiz göz temasında bulunmak, aniden eğilmek ya da başını okşamak için üzerine gitmek gibi ani ve korkutucu görünebilecek hareketler köpek dünyasında dostça değil tehditkâr şekilde algılanabilir. Aynı şekilde yüksek sesle konuşan, bağıran, ani el kol hareketleri yapan kişiler de köpeklerde huzursuzluk yaratır. Bizim için sıradan olan bu davranışlar köpekler açısından sınır ihlali anlamına gelir ve bu da mesafeli durma, kaçma ya da savunma tepkileriyle sonuçlanabilir.
Dolayısıyla bir köpeğin bir insana karşı soğuk ya da tepkili davranması, çoğu zaman köpeğin “yargısız infazı” değil de insanın farkında olmadan sergilediği davranışların doğal bir sonucudur. Bu nedenle, köpeklerin yanında davranışlarımıza da, “kokumuza” da dikkat etmemiz en mantıklısı olacaktır! Ancak işin diğer boyutunu da unutmamak gerekir: Bir köpek sahibiyseniz ve köpeğiniz tanımadığı insanlara nedenli nedensiz saldırıyorsa bu davranışın farkında olmalı, sorumluluk almalı ve köpeğinizin gerek siz, gerek profesyonel kişilerce eğitilmesini sağlamalısınız. Ayrıca köpeğiniz ile topluma karışırken de ağızlık ve tasma takmak gibi güvenlik önlemleri almalısınız.
Kaynak
https://wagwalking.com/sense/can-dogs-sense-bad-people
https://www.discovermagazine.com/why-dogs-sometimes-dont-like-certain-people-43929
Yazıda bahsedilen kitap: The Other End of the Leash: Why We Do What We Do Around Dogs