Kedilerde Kuduz Hakkında Her Şey
Rabies ya da Lyssa adlı virüslerle yayılan ve yine bu isimlerle de bilinen kuduz hastalığının ne kadar tehlikeli olduğunu mutlaka duymuşsunuzdur. Genellikle köpeklerle birlikte anılsa da aslında bu zoonoz (hayvandan insana geçebilen) hastalık, kediler de dahil olmak üzere pek çok memeliyi etkileyebilen en ciddi ve ölümcül hastalıklardan biridir. Bahsi geçen virüslerin vücuda girip sinir sistemine yerleşmesi ile başlar ve belirtiler ortaya çıktıktan sonra neredeyse her zaman ölümle sonuçlanır. Dünyanın farklı bölgelerinde görülebilen kuduz, oldukça yaygındır. Ancak bazı ülkelerde sıkı denetimler ve karantina uygulamaları sayesinde tamamen ortadan kaldırılmıştır. Ayrıca kuduz aşısının hayvanlar için zorunlu sayılması da yine bu hastalığın yayılımını engelleyen büyük bir adımdır. Fakat ne yazık ki ülkemizde hala çeşitli kuduz vakaları görülmektedir. Bu nedenle hem kendi sağlığımız hem de sokaktaki veya evcil dostlarımızın sağlığı için kuduz ile ilgili tüm detayları öğrenmemiz çok önemlidir.
Bu yazımızda kedilerde kuduz hakkında her şeyi öğrenmeye hazır olun! Sevimli dostlarımızın sağlığını garantilemek ve bu ciddi tehlikeden korunabilmek için yapmamız gereken her şeyi öğrenmeye hazırsanız, başlayalım!
Kedilerde Kuduz Olur mu?
Kuduz konusunda en çok merak edilen noktalardan biri “Kedilerde kuduz var mı?” sorusudur; çünkü genelde kuduz, köpekler ile ilişkilendirilen bir hastalıktır. Fakat yeniden belirtmek gerekirse, kuduz hastalığı tüm memeli hayvanlarda olabilir. Kediler de buna dahildir. Yani evet, kedilerde kuduz görülebilir.
Kedilerde Kuduz Neden Olur?
Kedilerde kuduz genellikle enfekte bir hayvanın kediyi ısırması yoluyla (tükürük ile) bulaşır ve virüsler hızla sinir sistemine yerleşir. Virüsler vücuda girdikten sonra çoğalır, beyne ve omuriliğe ulaşır ve ciddi hasar verir. Ardından bu virüsler kedinin tükürük bezlerine geçer ve tükürük ile dışarı çıkar. Yani kuduz virüsü almış bir kedi başka bir hayvanı ısırdığında kuduz bulaştırmış olur.
Dünyanın farklı bölgelerinde virüsün yayılma kaynakları ise değişiklik gösterir. Örneğin kimi yerde vahşi hayvanlar, kimi yerde ise köpekler hastalığın yayılmasında rol oynarlar. Kuduz ne yazık ki hayvanlar ve insanlar için ciddi bir tehdit oluşturur ve dikkatle önlem almak gerekir. Bu nedenle kedilerin (ve diğer hayvanların) kuduz aşısı yaptırılmalıdır. Eğer bir kişi kedi veya herhangi bir hayvan tarafından ısırılırsa yine aynı şekilde o da acilen kuduz aşısı olmalıdır.
Kısacası kedilerde kuduz nedeni, kuduz virüsleri ile enfekte olmuş bir hayvanın kediyi ısırarak bu virüsü taşımasıdır. Ayrıca bir diğer neden de ısırılan kedide kuduza karşı önlem/koruma, yani kuduz aşısı olmamasıdır.
Kedilerde Kuduz Kuluçka Süresi Ne Kadardır?
Kuduzun kuluçka süresi, belirtilerin görülmesine kadar olan süredir. Bu süre hayvandan hayvana farklılık gösterebilir. Kedilerde ise genellikle köpeklere kıyasla daha kısadır ve 3-8 hafta içinde belirtiler ortaya çıkabilir. Virüs vücuda girdikten sonra sinir sistemine ulaşır ve semptomlar hızla gelişebilir. Kuluçka süresi ve hastalığın ilerleyişi, enfeksiyonun vücutta başladığı yer ve virüsün miktarı gibi faktörlerden etkilenir. Belirtilerin ilk kez görülmesinin ardından yaklaşık 10 gün içinde ise ne yazık ki ölüm gerçekleşir.
Kedilerde Kuduz Görülme Oranı Nedir?
Kedilerde kuduz görülme oranı yabani hayattaki hayvanlara göre oldukça düşüktür. Düzenli aşı yaptırma ve kedi popülasyonunun belli oranda sabitlenmesi sayesinde ise vakalar nadiren görülür. Ancak kuduz riski tamamen yok değildir. Özellikle sokak kedileri veya aşısız kedilerde hastalık yayılımı görülebilir. Bu nedenle kedilere düzenli olarak kuduz aşısı yaptırılması gerekir.
Kedilerde Kuduz Belirtileri Nelerdir?
Kedilerde kuduzun ilk evresi (prodromal evre) mizaç değişiklikleriyle başlar. Örneğin sessiz kediler tedirginleşip saldırganlaşabilir, dışa dönük kediler ise sinirli veya utangaç hale gelebilir. Ardından şiddetli kuduz evresi gelir. Bu dönemde kedi giderek daha agresifleşir, kas spazmları yutkunmasını zorlaştırır ve aşırı salya akışı görülür. Yaklaşık bir hafta sonra ise felç evresi başlar ve kedi komaya girerek hayatını kaybeder. Tüm bu evrelerde ise kedinin göz bebeklerinin sürekli genişler.
Kısaca kedilerde kuduz belirtisi olarak şunları sayabiliriz:
Sinirlilik
Heyecanlılık
Koordinasyon eksikliği
Anormal sesler çıkarma
Aşırı tükürük ve salya salgılama
Yutma zorluğu
Nöbet geçirmek
Felç
Ani ölüm
Gördüğünüz gibi, kedilerde kuduz belirtisi çoktur ve fiziksel veya davranışsal olarak ortaya çıkabilir. Bu belirtileri gösteren bir kedi aşılı değilse, sokakta yaşıyorsa, kaybolmuşsa, dışarıda zaman geçiriyorsa, kısacası başka hayvanlarla temas kurma ihtimali varsa mutlaka veteriner hekimlere danışılmalıdır.
Yavru Kedilerde Kuduz Olur mu?
Evet, yavru kedilerde de kuduz olabilir. Ancak bir yavru kedinin kuduz kapması oldukça nadirdir. Peki ama neden? Çünkü bunun için yavru kedinin kuduz bir hayvan tarafından ısırılmış olması gerekir. Fakat yavru kedilerin narinliği ve kuduz olmuş hayvanın muhtemel gücü ve saldırganlığı göz önüne alındığında, yavru kedinin böyle bir saldırıdan sağ kalıp kuduz geliştirme olasılığı oldukça düşüktür. Bu nedenle yavru kedilerde kuduz vakaları çok nadiren görülür. Fakat tabii ki imkansız değildir.
Eğer yavru kedi saldırıdan kurtulup kuduz olursa belirtiler yine aynı olacaktır. Yavru kedilerde kuduz belirtileri de yetişkin kediler ile aynıdır.
Kedilerde Kuduz Teşhisi ve Tedavisi
Bir kedi sahibi olarak kedinizin kuduz olduğunu düşünüyorsanız mutlaka acilen veteriner hekiminize danışmanız gerekir. Veteriner hekim kedinin aşı güncelliğini, başka hayvanlarla temasının olup olmadığını, belirtilerinin ne zaman ortaya çıktığını öğrenecektir. Bu bilgilerden sonra fiziksel muayene yapılır. Ardından kedi uyutulur ve beyin dokusundan küçük bir örnek alınıp mikroskopla incelenir.
Kuduz, kediler için genellikle ölümcül bir hastalıktır ve iyileşme şansı çok düşüktür. Bir kedi kuduz hastalığına maruz kaldıysa veya enfeksiyon riski varsa derhal bir veteriner hekime başvurulmalı ve evdeki diğer hayvanlardan, insanlardan izole edilmelidir. Veteriner hekiminin değerlendirmesi sonucunda kuduz olan kedinin aşısı yapılmışsa hatırlatma dozu yapılabilir veya buna gerek kalmaz. Aşısı yoksa veya aşısı olsa da kuduz belirtileri gösteriyorsa, genellikle ötenazi önerilebilir.
Kedileri kuduzdan korunmanın en etkili yolu düzenli aşılamadır. Yavru kedilere genellikle 16 haftalıkken kuduz aşısı yapılır ve 1 sene sonra tekrarlanır. Daha sonra ise aşının türüne göre 1-3 yılda bir aşılama tekrar edilir. Bununla birlikte kedileri evde tutmak da virüse maruz kalma riskini büyük ölçüde azaltır. Yani çok basit aksiyonlar alarak kedinin kuduz olma ihtimalini önlemek mümkündür.
İşte, artık kedilerde kuduz nedir, belirtileri ve tedavisi nasıldır, nasıl bulaşır, nelere dikkat etmek gerekir öğrendiniz. Kedi dostunuzun sağlığı için aşılarını düzenli olarak yaptırmayı unutmayın!
Kaynak
https://vcahospitals.com/know-your-pet/rabies-in-cats
https://www.petmd.com/cat/conditions/neurological/rabies-cats-what-it-and-what-causes-it