Kediler Neden Hızlı Nefes Alıp Verir?
Kediler bazen onlarda görmeye alışık olmadığımız davranışlarda bulunurlar ve bunlara tanık olmak aklımızda bazı soru işaretleri yaratabilir. Örneğin genel olarak nefes alma hızı hiç gözümüze çarpmayan kedimiz bir anda hızlı hızlı nefes alıp vermeye başladığında panik olmamız oldukça normaldir; özellikle ilk kez böyle bir şey yaşandıysa. Oysaki böyle anlarda hemen endişeye kapılmak yerine bu davranışın arkasında yatan olası sebepleri bilmek ve ne zaman dikkatli olmak gerektiğini öğrenmek daha faydalı olur. Çünkü bazı durumlarda kedilerde hızlı soluk alıp verme normalken bazen bir sorunun habercisi olabilir. Bu yüzden gözlem ve takip çok önemlidir.
Kedilerde hızlı nefes alıp vermeye göğüs ve karında hareketlilik, yüksek sesli veya zor nefes alma, yorgunluk, halsizlik, burun deliklerinin genişlemesi, köpek gibi ağzı açık nefes alma, öksürük, diş etlerinde mavi renk görülmesi gibi belirtiler de eşlik edebilir. Bu tip ek belirtiler ise durumun dikkate değer olduğunu gösterir.
Peki ama kediler neden hızlı nefes alıp verir? Gelin hem normal, hem anormal kabul edilen kedilerde hızlı nefes alma nedenlerine birlikte göz atalım.
Kedilerde Hızlı Nefes Alma Nedenleri
Sağlıklı bir kedinin dakikadaki nefes sayısı genelde 10-30 arasında değişir. Aldıkları her nefes akciğerlere ulaşarak kanın oksijenle buluşmasını sağlar. Oksijenle buluşan kan ise kedinizin vücudunda dolaşarak tüm hayati organların düzenli şekilde çalışmasına yardımcı olur. Ancak hızlı ve yüzeysel nefes alma (tıbbi adıyla takipne) genelde düzensiz olur ve vücudun yeterince oksijen alamadığını gösterir. Ayrıca kedinizin nefes alırken göğsünün sakin şekilde inip kalkması normaldir; eğer bu hareket hızlanmış ve belirginleşmişse kediniz hızlı nefes alıp veriyor demektir.
Kedilerde astım, kalp kurdu, hidrotoraks, konjestif kalp yetmezliği, solunum yolu enfeksiyonları, travma veya yaralanmalar, solunum sistemi organlarında tümörler, anemi, çeşitli akciğer problemleri, alerjiler, sıcak basması, anemi, kanda düşük oksijen seviyesi, boğazına bir şey takılması, stres vb. hızlı solunuma neden olabilir. Gelin, detaylı olarak bu nedenleri inceleyelim.
Astım
Kedilerde astım, genellikle alerjenlere veya solunum yollarını tahriş eden maddelere karşı gelişen bir bağışıklık tepkisidir. Toz, sigara dumanı, polen veya parfüm gibi tetikleyiciler kedinin solunum yollarında iltihaplanmaya yol açarak bronşların daralmasına neden olur. Bu durum ise kedinin nefes almasını zorlaştırır ve öksürük, hırıltı, hızlı nefes alma gibi belirtiler ortaya çıkar. Uygun ilaçların düzenli olarak kullanılması gerekir.
Kalp Kurdu
Kedilerde kalp kurdu hastalığı parazit temelli bir hastalıktır. Kalp ve akciğer damarlarına yerleşen parazitler yüzünden oluşur, ciddi bir durumdur ve solunum güçlüğüne yol açabilir. Bu parazitler akciğerlerde iltihaplanmaya ve damar tıkanıklıklarına sebep olarak kedinizin nefes almasını zorlaştırırlar. Kalp kurdu oldukça tehlikelidir ve ne yazık ki ölümle sonuçlanabilir. Bu yüzden mutlaka tedavi edilmelidir.
Akciğer Rahatsızlıkları
Kedilerde hızlı nefes alıp vermeye neden olan akciğer rahatsızlıkları arasında astım, hidrotoraks, çeşitli akciğer enfeksiyonları ve akciğer tümörleri öne çıkar.
Astımdan bahsetmiştik; fakat tekrar edelim. Bu rahatsızlık, solunum yollarının daralması ve iltihaplanması sonucu akciğerlere yeterli hava girmemesi ile oluşur. Hidrotoraks ise akciğer çevresinde sıvı birikmesine yol açarak akciğerlerin genişlemesini zorlaştırır. Solunum yolu enfeksiyonları da akciğer dokusunda iltihap oluşmasına neden olur ve nefes almayı güçleştirir. Akciğerlerde gelişen tümörler de yine hava yollarını daraltabilir veya akciğer dokusuna baskı yaparak kedinin nefes almasını zorlaştırabilir. Bu tür akciğer problemleri genelde hızlı, yüzeysel ve zorlanarak nefes alma şeklinde kendini gösterir ve mutlaka veteriner hekim müdahalesi gerektirir.
Konjestif Kalp Yetmezliği
Kedilerde hızlı ve zor nefes almanın önemli nedenlerinden biri de konjestif kalp yetmezliğidir. Bu hastalıkta kalp, vücuda yeterli miktarda kan pompalayamaz. Bu yetersizlik de akciğerlerde sıvı birikmesine yol açar. Akciğerlerde biriken sıvı ise kedinin nefes almasını zorlaştırır ve göğüs hareketlerini belirgin hale getirir. Genellikle öksürük, halsizlik, çabuk yorulma ve nefes darlığı gibi belirtiler de vardır. Bu ciddi durumun erken teşhis edilmesi kedinizin yaşam süresi ve konforu açısından son derece önemlidir.
Anemi
Kedinizde anemi varsa kanındaki kırmızı kan hücreleri seviyesi olması gerekenden düşük demektir. Bu durum ise vücuda yeterince oksijen taşınamamasına yol açar ve kedinizin hızlı nefes almasına sebep olabilir. Anemi genellikle halsizliğe, soluk diş etlerine ve iştahsızlığa da neden olur.
Sıcak Hava
Kediler sıcak havalarda vücut ısılarını düzenlemek amacıyla hızlı nefes alarak serinlemeye çalışabilirler. Aynı şekilde çok fazla oyun oynadıktan veya koştuktan sonra da bu durum görülebilir. Genel olarak sıkça rastlanır ve diğer nedenlere göre daha az ciddidir. Kediler terleyemedikleri için solunum hızları ile ısı dengesi kurmaya çalışırlar.
Ancak ileri adımda, yani sıcak çarpmasında da hızlı solunum görülür ve işte bu noktada çok dikkatli olmak gerekir. Sıcak çarpması durumunda nefes alma giderek hızlanabilir, ağızdan nefes alıp verme görülebilir ve halsizlik, salya artışı gibi belirtiler ortaya çıkabilir. Bu aşama ciddiye alınmalıdır çünkü hayati risk oluşturabilir. Bu yüzden kedinizin serin bir ortamda kalması ve taze suya her zaman ulaşabilmesi çok önemlidir.
Kanda Düşük Oksijen Seviyesi
Kandaki oksijen seviyesi azaldığında kediniz bunu telafi etmek için daha hızlı nefes almaya başlar. Bu, vücudun oksijen ihtiyacını karşılamaya çalışmasıdır. Genel olarak kanda düşük oksijen seviyesi akciğer hastalıkları, kalp problemleri veya zehirlenmeler gibi pek çok nedenden kaynaklanabilir ve acil müdahale gerektirir.
Yabancı Cisim Takılması
Kediler meraklı halleriyle bizi çok eğlendirseler de yememesi gereken bir şey yediklerinde iş biraz değişebilir. Merakla oynadıkları bir ip parçası, küçük bir oyuncak ya da masadan kaptıkları bir yiyecek boğazlarına takılabilir. Kedinizin boğazına yabancı bir cisim kaçtığında ise nefes alması zorlaşır, hızlı ve düzensiz solunum, öksürük, huzursuzluk ve panik hali ortaya çıkabilir. Böyle bir durumda zaman kaybetmeden veteriner hekim desteği almanız gerekir. Çünkü boğazdaki tıkanıklık kedinizin solunum yolunu tamamen kapatabilir ve ciddi sonuçlara yol açabilir.
Stres
Kedilerde stres ve korku vücutta adrenalin salgısını artırarak kalp atışını ve nefes hızını yükseltebilir. Bu nedenle kediniz gerildiğinde ya da korktuğunda geçici olarak hızlı nefes alabilir, ancak bu durum genellikle kısa sürelidir ve ortam sakinleştikçe normale döner.
Kedilerde Hızlı Nefes Alıp Verme Nasıl Geçer?
Gördüğünüz gibi, kedilerde hızlı nefes alma nedenleri oldukça çeşitli olabilir. Bu nedenlerden bazısı kendi kendine geçip giderken (örneğin oyun sonrası oluşan hızlı nefes alma) bazısı ise bir hastalığın belirtisi olarak kalıcı hale gelebilir. Tıpkı bizler gibi kediler için de vücuda solunum yoluyla giren oksijen miktarı çok önemlidir; bu yüzden kaliteli bir solunum için kedinin düzgün ve yeterli bir şekilde nefes alıp verdiğinden emin olmanız gerekir. Eğer “Kedim hızlı nefes alıyor, ne yapmalıyım?” diyorsanız aşağıdaki maddelere mutlaka göz atın!
Kediniz stresliyse yaşam alanında sessiz ve huzurlu bir ortam oluşturarak iyi hissetmesine yardımcı olun. Rutinini bozmamaya özen gösterin.
Özellikle yaz aylarında kediniz için serin bir ortam sağlayın. Her zaman ulaşabileceği alanlarda taze su bulundurun ve aşırı sıcak havalarda yorucu aktivitelerden kaçının.
Sigara dumanı, parfüm veya toz gibi astımı tetikleyebilecek maddelerden kedinizi uzak tutun.
Kedinizin boğazına yabancı bir cisim kaçtığından şüpheleniyorsanız derhal veteriner hekim desteği alın ve kendiniz müdahale etmeyin.
Kalp veya akciğer hastalıkları veya anemi gibi ciddi nedenlerden şüpheleniyorsanız veteriner hekim muayenesini geciktirmeyin. Gereken tüm muayeneleri yaptırın ve önerilen ilaçları, tedavileri mutlaka uygulayın.
Kedinizin parazit aşılarını mutlaka zamanında ve düzenli bir şekilde yaptırın. Ayrıca veteriner hekiminizin onayladığı parazitlerden koruma ilaçlarını veya ürünlerini de kullanın.
Kedinizin genel sağlığını düzenli kontrollerle izleyin ve nefes alış hızını arada bir gözlemleyin.
İşte, artık kedilerde hızlı nefes alıp verme nedenlerini ve bu konuda yapmanız gerekenleri biliyorsunuz. Onun sağlığı için tedbirinizi almayı unutmayın!
Kaynak
https://www.advancedcareanimalclinic.com/site/blog/2022/10/15/cat-breathing-fast
https://www.auroraveterinaryhospital.com/site/blog/2024/05/30/cat-breathing-fast