Kedilerde Stres Hakkında Her Şey
Sevimli dostlarımız kediler genel olarak sakin ve bağımsız doğalarıyla bilinseler de zaman zaman onlar da bizler gibi stresle başa çıkmakta zorlanabilirler. Üstelik kedilerde stres onların davranışlarını, alışkanlıklarını, fiziksel durumlarını ve genel sağlıklarını negatif yönde etkileyebilir, özellikle de uzun sürdüğü durumlarda…
Fiziksel ve psikolojik sağlığın dengede kalabilmesi için kedilerin rahat, güvenli ve düzenli bir ortamda yaşamaları önemlidir. Fakat bu bazen mümkün olmadığında veya ani problemler ortaya çıktığında bir kedi sahibi olarak sorumluluğu sizin sırtlanmanız gerekir. Bu noktada kedilerde strese neden olan şeyleri anlamalı ve çeşitli çözümlerle onun bu problemleri en az etkiyle atlatmasını sağlamanız gerekir. Peki ama kedilerde stresin nedeni nedir ve nasıl engellenir?
Gelin kediler ve stres konusu hakkındaki tüm detayları inceleyelim.
Kedide Stres Neden Olur?
Her ne kadar havalı ve gamsız görünseler de bazı durumlar kediler için büyük bir endişe anlamına gelir. Kedilerde stres neden olur dediğimizde karşımıza çıkan bu durumlar arasında çevresel değişimler, yalnız kalma, evde yeni insan ve hayvanlar, sağlık sorunları, fazla gürültü ve huzursuz ortam, veteriner hekim ziyaretleri ve yolculuklar bulunur.
Bu durumlar içindeki bazı faktörler kedilerin stres süresini ve şiddetini de etkileyecektir. Bu nedenle kediler için stres oluşturan şeyleri daha detaylı öğrenmek gerekir. Aşağıda stres kaynakları hakkında daha detaylı bilgi bulabilirsiniz.
Çevresel Değişiklikler
Kediler rutinlerine çok bağlıdır ve çevresel değişiklikler onları kolayca strese sokabilir. Taşınma, evdeki mobilyaların yerinin ve onların tuvalet/mama alanlarının değişmesi, evin dışındaki gürültülerin artması kedinin huzurunu bozabilir. Kediler alışık oldukları ortamda güven hissettikleri için çevrelerindeki her türlü değişim onları tedirgin edebilir. Kedinin sakinleşebilmesi için eski düzenin bir şekilde geri getirilmesi veya kedinin yeni duruma kolay bir şekilde uyum sağlamasına yardımcı olunması gerekir.
Yalnızlık
Kediler çoğu zaman yalnız kalmaktan rahatsız olurlar. Uzun süre yalnız bırakılmaları onları huzursuz eder ve stresli bir ruh haline sokar. Özellikle diğerlerine oranla daha fazla sosyal bağ kurma ihtiyacı duyan kedilerde yalnızlık strese; stres de depresyon ve davranış sorunlarına yol açabilir. Her ne kadar öyle görünmese de kediler, sahiplerinin ilgisini ve sevgisini ararlar. Bu nedenle uzun süre onları göremediklerinde büyük bir stres yaşayabilirler.
Yeni Ev Üyeleri
Sevimli dostlarımız alışık oldukları düzeni sevdikleri için evdeki yeni bir insan veya hayvan onların güvenliğini sarsabilir. Alanlarının daralmasından ve etrafta onlardan başka ilgi odağı olmasından pek hoşlanmazlar. Bu durum kedinin stresini artırır ve bazı davranış bozukluklarına yol açabilir.
(Bu konuyla ilgili olarak “Kedim Diğer Kedilerle Anlaşamıyor” adlı makalemizi okuyabilirsiniz.)
Sağlık Sorunları
Kedilerde stres bazen gizli sağlık sorunlarının bir belirtisi olabilir, çünkü herhangi bir rahatsızlık onu yalnızca fiziksel olarak değil ruhsal olarak da zorlayacaktır. Ağız, diş, cilt veya sindirim sorunları gibi hastalıklar kedinizin huzurunu ve refahını bozarak ona bolca stres yükleyebilir. Sağlık sorunları stresin kaynağı olabileceği gibi, oluşan stres de kedinin bağışıklık sistemini zayıflatarak hem var olan hastalığın ilerlemesine hem de bağışıklığın düşmesine sebep olacaktır. Bu yüzden düzenli veteriner hekim kontrolleri ve gerekli durumlarda eksiksiz tedavi gerekir.
Gürültü ve Huzursuz Ortamlar
Can dostlarımız kediler sessiz ve huzurlu bir ortamda daha rahat ederler. Gürültülü ortamlar bu nedenle kedilerde stres sebeplerinden biri olabilir. Sürekli devam eden inşaat sesi, havai fişekler, misafir kahkahaları, yüksek sesli müzikler veya evdeki kalabalık kedilerin ruh halini olumsuz yönde etkileyerek ona endişe yükleyebilir.
Veteriner Hekim Ziyaretleri
Kediler için veteriner hekim ziyaretleri, tanımadıkları bir ortamda olma ve yabancı kokular nedeniyle oldukça stresli olabilir. Daha önce bu hissi bilen kediler için ise “acı çekme, zorla tutulma” gibi deneyimleri çağrıştırdığı için gerginlik hissini artırabilir. Ayrıca muayene sırasında dokunulma, kısıtlanma hissi ve çevredeki diğer hayvanların varlığı da aynı şekilde kediyi huzursuz edebilir. Kliniğe giderken ise taşıma çantasında geçirdiği süre de genellikle negatif bir deneyim olarak kedinin zihnine kodlanır. Sonuç olarak kliniğe gidiş seremonisi kediler için her açıdan can sıkıcı bir olaydır.
Kedinizin bu deneyimi daha kolay atlatabilmesi için taşıma sürecini rahat hale getirmek ve veteriner ziyaretlerini olumlu bir pekiştirmeyle ilişkilendirmek önemlidir.
Yolculuklar
Yine kedilerin rutin sevdasıyla bağlantılı olarak yolculuklar stresli olabilir çünkü alışık oldukları ortamın dışına çıkmayı genellikle sevmezler. Bununla birlikte hareket eden araçtaki titreşimler, yabancı kokular ve sesler de kedinin kaygı seviyesini artırır. Yolculuğu daha az stresli hale getirmek için kediyi güvenli bir şekilde taşıma çantasına alıştırmak, üzerini örtmek ve sakin bir ortam sağlamak önemlidir.
Kedilerde Stres Belirtileri
Kedilerde stresin etkileri hem fiziksel hem davranışsal olarak ortaya çıkabilir.
Fiziksel açıdan en sık görülen belirtilerden biri aşırı tüy dökülmesidir; stres altındaki bir kedi normalden çok daha fazla tüy kaybeder.
Stresli kedilerde iştah kaybı veya tam tersi aşırı yeme gibi durumlar da ortaya çıkabilir.
Bu konudan bahsederken genelde kediler stresten kusar mı sorusuyla karşılaşırız ve evet, stres, kedilerde kusmaya sebep olabilir.
İshal veya kabızlık gibi sindirim sorunları ortaya çıkabilir.
Davranışsal olarak da kediler, kaygılı ruh hallerini dışa vururlar. Örneğin stresli bir kedi alışkanlıklarının dışında davranışlar sergileyebilir. Aniden agresifleşebilir, saldırabilir veya saklanma eğilimi gösterebilir.
Sürekli miyavlama ile birlikte huzursuzluk belirtileri görülebilir.
Tuvalet alışkanlıklarında değişim (özellikle kum dışında farklı yerlere tuvalet yapma) olabilir.
Kendini aşırı temizleme ya da tam tersi tüy bakımını ihmal etme gibi durumlar gözlemlenebilir.
Oyunculuğunu ve enerjisini kaybetmek, diğer hayvanlara ya da insanlara mesafeli davranmak, aşırı bir şekilde eşya tırmalama, eşeleme hareketi ve masaj yapmak gibi farklı şekillerde de ortaya çıkabilir.
İnsanlardaki otizm davranışlarına benzer tekrarlayan hareketler yoğun şekilde görülebilir.
Strese Giren Kedi Nasıl Düzeltilir?
Gördüğünüz gibi kedilerde stres pek çok sebeple oluşabilir ve bu da olumsuz belirtilerle kendini gösterir. Bu nedenle hem bedensel hem mental açıdan sağlıklı kalabilmesi için kedi, stresten uzak kalmalıdır. Kedilerde stresi önlemek için aşağıdaki maddeleri göz önünde bulundurabilirsiniz.
Sessiz ve izole alan: Kedinizin stresten uzaklaşması için evde sessiz ve güvenli bir alan oluşturun. Bu alan kedinin ihtiyaç duyduğu mahremiyeti sağlayarak huzur bulmasına yardımcı olur.
Düzenli saatler: Kediler düzenli bir yaşam tarzıyla kendilerini güvende hissederler. Yemek, oyun ve uyku saatlerini mümkün olduğunca aynı aralıkta tutmaya özen gösterin. Ayrıca beslenme, tuvalet ve uyku alanlarının temiz olmasına dikkat edin.
Oyunlar: Zihinsel olarak meşgul olması için çeşitli oyuncaklar sunun. Kediler için oyun sıkılmayı önleyerek stresin azalmasına yardımcı olur ve dikkatini dağıtır.
Taşıma çantası ipuçları: Veteriner hekim ziyaretleri veya yolculuklardan önce kedinizi taşıma çantasına olumlu bir şekilde alıştırın. Kutuyu evde bir dinlenme alanı gibi sunarak kedinizin bu nesneyi güvenli bulmasını sağlayabilirsiniz. Yolculuklarda taşıma çantasının üzerini örterek sakin kalmasına yardımcı olabilirsiniz.
Sakinleştirici malt macunu: Kediniz stres yaşayacağı fakat maruz kalmak durumunda olduğu bir durumdaysa (yolculuk gibi) ona kediler için sakinleştirici malt macunu verebilirsiniz.
Sakin bir tanıştırma: Yeni bir ev üyesi veya hayvanla kedinizi tanıştırırken acele etmeyin. Kademeli bir tanıtım, kedinizin yeni duruma daha kolay uyum sağlamasına yardımcı olur.
Düzenli veteriner hekim ziyaretleri: Stresin altında yatan olası bir sağlık sorunu olup olmadığını öğrenmek için kedinizi düzenli olarak veterinere götürün. Sağlık sorunları erken teşhis edilirse kediniz daha hızlı toparlanabilir.
İlgi ve şefkat: Kedinizle daha fazla zaman geçirin ve ona sevildiğini hissettirin. Yumuşak bir ses tonu ve nazik dokunuşlar kedinizin güvenini artırabilir. Fakat yalnız kalmak istiyorsa onu sıkmayın ve boğmayın.
Gürültü azaltma: Evdeki ani ve yüksek sesleri minimize ederek kedinizin huzurlu bir ortamda yaşamasını sağlayın. Özellikle televizyon, müzik veya ev aletlerini daha düşük ses seviyesinde kullanmaya özen gösterin.
Sonuç olarak kedilerde stres büyük bir sorundur ve daha büyük sorunlara neden olmadan engellenmesi gerekir. Bu adımları atarken veteriner hekiminize danışmayı ve sabırlı olmayı unutmayın!
Kaynak: Cat stress