Kedilerde Mantar Enfeksiyonu

Zamanında tedavi edilmediğinde farklı sağlık sorunlarına neden olabilen kedilerde mantar enfeksiyonu, parazitik mantarlardan kaynaklı bir hastalıktır. Çevrede sıkça bulunabilen mantar sporları nedeniyle oluştuğu ve kolayca yayıldığı için her kedinin başına gelme ihtimali de oldukça yüksektir. Eğer kedinizde mantar olduğundan şüpheleniyorsanız veya şimdiden önlem almak istiyorsanız bu yazımızda kedi mantarı nedir, nasıl bulaşır, belirtileri nelerdir, hangi sağlık sorunlarına yol açar gibi bilmeniz gereken her şeyi bulabilir ve buna göre önlem alabilirsiniz.

Gelin, kedilerde mantar enfeksiyonunu detaylıca tanıyalım.

Kedilerde Mantar Enfeksiyonu Nedir?

Kedi mantar enfeksiyonu, çevrede bolca bulunan mantar sporlarının kedinin vücuduna yerleşip çoğalmasından kaynaklanan bir hastalıktır. Bu durum genellikle enfekte hayvanlarla doğrudan temas veya çevredeki kaynaklardan (özellikle topraktan) kediye bulaşır. Bulaşan sporlar kedinizin cildi veya tırnaklarıyla temas ettiğinde çoğalmaya başlayabilir. Ciddiye alınması gerekir; çünkü mantar enfeksiyonları, cilt sorunlarından solunum yolu rahatsızlıklarına kadar çeşitli hastalıklara yol açabilir.

Sağlıklı ve yetişkin bir kedinin bağışıklık sistemi genelde mantar enfeksiyonlarına karşı güçlüdür. Ancak stres, hastalık ya da bağışıklık sisteminin zayıf olması kedinizi mantara karşı savunmasız bırakabilir. Bir diğer deyişle mantar, genel olarak bağışıklığı zayıf, hasta, yavru ya da yaşlı kedilerde daha çok görülür. Mantar enfeksiyonları zayıflıktan faydalanır ve cildin doğal koruyucu bariyerini aşar. Bu enfeksiyonlar özellikle sıcak ve nemli ortamlarda da daha sık görülür.

Kedilerden insanlara ve başka kedilere bulaşabilir. Çeşitli türleri bulunur. Yalnızca ciltte oluşan çeşidi ise genel mantar enfeksiyonuna göre çok daha yaygındır.

Kedilerde Mantar Türleri Nelerdir?

Kedi mantarı türü oldukça fazladır ve bunların kimi enfeksiyona sebep olup yayılabilir, kimi ise zararsızdır. Enfeksiyona sebep olan türler ise dikkate alınmalı ve mutlaka tedavi edilmelidir.

• Dermatofitoz (Saçkıran): Dermatofitozis, kedilerde en yaygın görülen cilt mantar enfeksiyonudur ve genellikle "saçkıran" olarak adlandırılır. Klasik saçkıran lezyonu, genellikle yavaşça genişleyen, tüy dökülmesi ve pullanma ile karakterize bir halka şeklinde desene sahiptir. Ancak bazı kedilerde, ciltte herhangi bir rahatsızlık olmadan veya farklı desenlerde saç dökülmesi ve pullanma da görülebilir.

  Kediler çoğunlukla Microsporum canis mantarıyla enfekte olurlar, ancak diğer mantarlar da enfeksiyona neden olabilir. Bazı kediler ise enfekte olduklarında belirti göstermeden bu mantarı taşıyıp enfeksiyonu yayma potansiyeline sahip olurlar.

• Malassezia: Ciltte ve kulaklarda aşırı büyümeye neden olabilen doğal bir mikroorganizmadır. Alerjiler, dermatolojik ve endokrin rahatsızlıklar, bazı kanserlerle de ilişkili olabilir.

• Blastomikoz: Bu zoonotik mantar enfeksiyonu kedilerde genellikle solunum ve nörolojik sorunlara, özellikle de zatürreye yol açar. Ayrıca kedilerde deri kitleleri ve apseler şeklinde de görülebilir. Pek yaygın değildir.

• Rinosporidiyozis: Genellikle burun zarlarını etkileyen bir hastalıktır ve kedilerin derisinde nodüller ya da polipler oluşmasına neden olabilir.

• Kriptokokkozis: Bu mantar hastalığı, solunum, sinir sistemi, göz ve cilt lezyonlarına yol açabilir. Enfeksiyon, toprak ve özellikle güvercinlerin dışkıları yoluyla yayılır.

• Kutanöz sporotrikoz: Cilt altında nodüller (yumrular) ve sulu yaralar oluşturan zoonotik bir mantar hastalığıdır. Bu yaralar cilt ve hemen altındaki dokulara nüfuz eden, genellikle tünel şeklinde lezyonlar meydana getiren yaralardır. Şişkin, kırmızı renk olabilir, enfekte olabilir ve kan ya da irin akıntısı taşıyabilir. Özellikle dışarıda yaşayan erkek kediler risk altındadır çünkü bu kediler dolaşırken dikenler, kıymıklar, toprak ve kire maruz kalırlar. Ayrıca diğer kedilerle kavga ederek de kapabilirler. İlerleyen safhalarda bu mantar sistemik hale gelebilir ve karaciğer, akciğerler ve kemikleri etkileyebilir.

Gördüğünüz gibi kedi mantarı çeşitleri oldukça çeşitlidir ve farklı etkilere sahiptir. Bu listedeki veya haricindeki mantarlardan kedinizi korumak için (özellikle dışarıya çıkan bir kediyse) gözetim altında tutmak iyi bir fikirdir.

Kedilerde Mantar Neden Olur?

Bir kedinin mantar enfeksiyonu geçirmesi oldukça kolaydır; çünkü mantar sporları ile teması yeterli olacaktır. Hem patojenik hem de zararsız mantarlar ise çevremizde sıkça bulunur. Hastalık yapan mantar türleri genellikle toprakta yaşar, ancak kirlenmiş eşyalar veya diğer hayvanlar yoluyla da yayılabilir. Kediniz de özellikle deri yaralarından, sporları soluyarak ya da yutarak mantar enfeksiyonlarına yakalanabilir.

Mantarlar fırsatçı organizmalardır ve zayıf bağışıklık sistemi, yaralar veya başka enfeksiyonlar varsa bu durumlardan faydalanırlar. Bakteriyel ve mantar enfeksiyonları sık sık birlikte görülür, ancak hangisinin önce başladığını belirlemek her zaman kolay değildir.

Ayrıca evde yaşayan ev kedileri de risk altında olabilir, ancak dışarıda dolaşan kediler mantarlara daha fazla maruz kalır.

Kedilere Mantar Nereden Bulaşır?

Evet, yukarıda da bahsettiğimiz gibi doğada bulunan mantarların kediyle buluşması sonucunda kedilerde mantar olur. Topraktan, bitkilerden, su birikintilerinden, hayvan pisliklerinden, kısacası dış ortamlarda bulunan şeylerden mantar kapabilirler. Bu mantarların vücutta yayılması ile de kedilerde mantar enfeksiyonu gerçekleşir. Özellikle dışarıda yaşayan ve dışarı çıkabilen ev kedilerinde risk daha yüksektir. Mantar bulaşı solunum, yutma, temas (vücuda açık yaralardan yerleşir) aracılığıyla gelişebilir.

Kedilerde Mantar Enfeksiyonu Nasıl Bulaşır?

Kedinin vücuduna giren mantar burada üreyip enfeksiyonu vücudun farklı yerlerine taşıyabilir ya da komple yayılabilir. Tüm vücuda yayılan türü daha nadirdir.

Ayrıca hasta kediden diğer evcil hayvanlara ve insanlara da bulaşabilir. Hızlı ve aktif bir yayılıma sahip olduğu için kısa sürede önlem alınmalıdır. Bu nedenle hasta olan kedinin ayrı bir alana sahip olması, eşyalarının eldiven ve maske kullanarak temizlenmesi, varsa diğer sağlıklı hayvanlardan uzak tutulması gerekir.

Kedilerde Mantar Belirtileri Nelerdir?

Mantar enfeksiyonları kedinizde tüy dökülmesinden cilt altında nodüller ve apselere kadar çeşitli belirtilere sahip olabilir. Hemen tedavi sağlanmayan durumlarda ikincil bakteriyel enfeksiyonlar da sıklıkla görülür. Bazı mantar enfeksiyonları vücudu istila ederek sistemik hale gelir ve en çok akciğerler ile sinir sistemini etkiler. Dermatolojik olmayan bu belirtiler daha kapsamlı sorunlara işaret edebilir.

Mantar hastalığı, kaynaklandığı türe göre farklı semptomlara sahiptir. Kedilerde mantar belirtileri aşağıda belirtilmiştir:

• Tüy dökülmesi

• Kaşıntı

• Ateş

• İshal

• Kusma

• İştahsızlık ve buna bağlı olarak gelişen zayıflık

• Hapşırma

• Kanlı burun akıntısı

• Burun köprüsü altında şişlik

• Gözde enfeksiyon

• Körlük

• Halsizlik

• Nefes almada güçlük

• Öksürme

• Deride döküntüler, yaralar ve lezyonlar

• Nöbet geçirme

Kedinin Vücudunun Neresinde Mantar Olur?

Kedilerde mantar genellikle deride, kulak içinde, gözde, burun içinde, patilerde ve seyrek olarak ise tüm vücutta görülür. Mantarın türüne göre yerleştiği ve yayıldığı yer(ler) de değişiklik gösterir.

Kedilerde Mantar Nasıl Geçer, Tedavisi Nedir?

Eğer kedinizde yukarıdaki gibi belirtiler gördüyseniz ve mantar olduğundan şüpheleniyorsanız en kısa sürede veteriner hekiminizle görüşmelisiniz. Veteriner hekiminiz kedilerde mantar tedavisi için gerekli olan tetkiklerin yapılması ardından ilgili tedavi yöntemlerine karar verecektir.

Peki ama kedide mantar olup olmadığı nasıl teşhis edilir? Aslında bu, enfeksiyonun türü ile ilgilidir ve gerekli ise gözle muayene, deri kazıntıları, kan tahlili, doku örneği, biyopsi ve diğer laboratuvar testleri istenebilir. Ayrıca kediden insana geçen mantar türlerinde kedi, tedavi ve yayılmayı önleme amacıyla klinikte birkaç gün tutulabilir.

Kedilerde mantar tedavisi ise çıkan tahlil sonuçlarına göre yapılır: Çıkan sonuçlara göre merhemler, ağız yoluyla verilen ilaçlar ve solüsyonlar, tabletler ve mantarı önlemeye yarayan ilaçlar verilebilir. İlaçların kullanım süresi ise enfeksiyon şiddetine ve türüne göre belirlenir. Ayrıca antifungal mendiller, antibakteriyel sabun ve şampuanlar önerilebilir. Bu tamamen kedinizin hangi tür mantar enfeksiyonu olduğuna göre, veteriner hekiminiz tarafından kararlaştırılıp verilecektir.

Kedide Mantar Enfeksiyonu Nasıl Önlenir?

Eğer kedilerde mantar enfeksiyonuna karşı önceden önlem almak isterseniz uygulanacak basit adımlarla bunu yapabilirsiniz.

• Bunun için öncelikle kediniz için düzenli ve nitelikli bir bakım rutini oluşturun. Kedinizin tüylerini güzelce tarayın ve dökeceği tüylerden arınmasını sağlayın. Bu rutin, onu daha rahat incelemeniz ve herhangi bir sorun olduğunda görebilmeniz için mükemmeldir.

• Kedinizi tararken tüylerinin arasını aralayıp cildini incelemeyi unutmayın. Ayrıca patilerini, tırnaklarını ve kulaklarını da çeşitli belirtilere karşı güzelce inceleyin. Her zamanki gibi görünüyorsa bir problem yok demektir.

• Kedinizin genel sağlığı konusunda da hassas olun. Son zamanlarda hapşırma, öksürük, ateş, iştahsızlık vb. yukarıda belirttiğimiz belirtiler görüyorsanız veteriner hekiminizle görüşebilirsiniz. Yavru ve yaşlı kediler daha hassas olacağı için ekstra dikkatli olmalısınız.

• Kedinizin cilt sağlığını ve bağışıklığını zengin içeriklere sahip olan kedi mamaları ile güçlendirin. Beslenme kalitesi vücut direncini doğrudan etkileyen bir unsurdur.

Kedi Mantarı İnsana Geçerse Ne Olur?

Yazımızın başında bazı mantar türlerinin insanlara geçebileceğini söylemiştik. Kediden insana geçen mantarlar ciltte kırmızı, kaşıntılı, pullu ve yuvarlak lezyonlar oluşturabilir. Bu lezyonlar hafif yanma ya da ağrı yapabilir ve zamanla büyüyebilir. Her ne kadar nadir görülse de insana bulaşma riski vardır ve bağışıklık sistemi zayıf olanlar (özellikle çocuklar) bu enfeksiyona karşı daha hassastır. Bu yüzden eğer kedinizde mantar varsa onunla olan teması azaltmak ve ortamın hijyenine ekstra özen göstermek önemlidir.

---

Kaynak

https://www.petmd.com/cat/conditions/skin/skin-fungal-infections-cats