Kedilerde Davranış Problemleri
Sevimli kedi dostlarımız bazen kedilerde davranış problemleri ile onlarla aynı ortamı paylaşan bizler için çeşitli zorluklara sebep olabilirler. Ev kedilerinin davranış bozuklukları hem fiziksel hem mental olarak yorucu olabilir. Bu nedenle sevimli dostumuza da kendimize de daha sağlıklı ve mutlu bir yaşam alanı sunabilmek için bu problemleri bulmalı ve bir an önce çözüme ulaştırmalıyız.
Genel olarak kedilerde davranış problemleri arasında istenmeyen yerlere çiş yapma ve dışkılama, agresyon (öfke), eşya tırmalama ve ot yeme bulunur.
Bu davranışlar kedi sahipleri için ve evdeki diğer kediler için sorun yaratır. Bu yüzden gelin kedilerdeki davranış bozukluklarının hepsini öğrenelim ve bunlarla nasıl başa çıkacağımızdan bahsedelim.
Kedilerde Çiş ve Dışkı ile Evi Kirletme Problemi
Kediler doğada başka bir kedinin dışkısı ya da çişi olmayan bir yeri seçip buraya tuvaletlerini yaparlar. Ardından ise “av” olmamak için kokularını örtmek üzere tuvaletlerini gömerler. Doğal olarak onların eşeleyip gömebileceği bir alanın evde bulunması (kedi kumu) gerekir ki rahat rahat tuvaletlerini yapabilsinler.
Fakat bazen kediler kum kapları olmalarına rağmen evin farklı yerlerini kullanabilirler veya idrar sıçratma (bu, normal işemeden farklıdır ve genelde dikey yüzeylerde, az miktarda görülür) ile işaretleyebilirler. İşte bunlar kedilerde görülen davranış problemleri arasındadır.
Kedi Kumu Kullanmama / Yanlış Kullanma
Kedinin halı veya saksı gibi uygunsuz yerlere tuvaletini yapması, kumunu eşelerken etrafa saçması, tam olarak dışkısını örtememesi bu gruba dahildir.
Bu durumun sebepleri ise kedinin tuvalet alanının düzenli olarak temizlenmemesi, kapta yeterli miktarda kum bulunmaması, kedinin kumunu sevmemesi, çok sayıda kedi olan bir evde her kedi için bir kum kabı olmaması, tuvalet alanının ulaşılabilir olmamasıdır.
Bunları değiştirmekle işe başlayabilirsiniz. Ayrıca kedinin daha önce tuvaletini yaptığı kum dışındaki alanın da iyice temizlemeniz gerekir ki bu kokuyu alan kedi tekrar tuvaletini buraya yapmasın.
İdrar Püskürtme
Normalde doğada yaşayan kedilerin yaptığı idrar püskürterek bölgesini işaretleme isteği bazı ev kedilerinde de içgüdüsel olarak var olup duvar ve kapı gibi dikey yüzeylerde görülebilir. Bundaki mantık şudur: Kedi, kendine bir alan belirler ve “burası benim” der. Bu diğer kedilere gözdağı veya üremeye hazır olduğu mesajını verebilir. Genelde kısırlaştırılmamış erkek kedilerde olur.
Çözüm için kısırlaştırma veya veteriner hekimden alınacak bazı sakinleştiriciler sayılabilir. Bu öneriler alanını kaybetme korkusu yaşayarak devamlı idrar püskürtme yapan kedileri sakinleştirmek için faydalı olabilir. Fakat önce mutlaka veteriner hekiminize danışmalısınız.
Kedilerde Agresyon Sorunu
Öfke yani agresyon kedilerde davranış problemleri arasında sık görülen bir türdür. Agresyon türleri bölge sebepli, korku sebepli, erkek kediler arasında, oyun sebepli, yönlendirilmiş şekilde ve sevilme sebepli olarak karşımıza çıkar. Agresyon, kedilerde saldırganlık olarak dışarı yansır ve bu ciddi bir sorundur. Irk, kısırlaştırılma durumu ve cinsiyet olarak bazı yatkınlıklar agresyonun varlığına sahip olabilir.
Genel olarak kedilerin birbirlerine yavaşça alıştırılması (bunun için birbirlerinin kokusunu alıp göremeyecekleri farklı alanlarda beslenmeleri iyi bir fikirdir), korkuyu aktive edecek uyaranların ortadan kaldırılması, veteriner hekim önerisiyle alınacak sakinleştiriciler, erkek kedilerin birbirlerini tetiklemesini önleme, oyun oynarken insan organlarından dikkati uzaklaştırma, agresyon yaratabilecek başka varlıkların görülmesini engelleme, kedinin kendi haline bırakılması ve boğucu bir şekilde sevilmemesi faydalı olabilir.
Oldukça detaylı kedilerde saldırganlık sebepleri ve çözüm önerileri yazımızı okuyarak bu konuda daha fazla bilgi edinebilirsiniz.
Kedilerin Eşya Tırmalama Huyu
Kediler doğada ağaçlara tırnaklarını geçirip izler bırakarak alanlarını belirtirler. Evde ise bunu çeşitli eşyalarla yapmak isteyebilirler. Bu da doğal olarak koltuk kenarı gibi ona ağacı anımsatan mobilyalarınızın mahvolmasına sebep olabilir. Yine idrar püskürtmede olduğu gibi kedi bu izleri tazelemek ve egemenliğinin daim olduğunu göstermek ister.
Burada yapmanız gereken şey davranışı ortadan kaldırmaktansa yönlendirmek olabilir. Onun tırmalaması için belirlediği alanı doku olarak tırmalama isteği verecek bir örtüyle kaplayabilirsiniz. Kedi burayı benimsedikten sonra örtüyü hafifçe yer değiştirerek istediğiniz alanın tırmalama noktası olmasını sağlayabilirsiniz. Ayrıca tırmalanmış eşyaları da muşamba gibi plastik ve düz şeylerle kapatabilirsiniz ki böylece kediniz yeniden burayı tırmalamak istemesin.
Kedilerde Ot Yeme Problemi
Çeşitli sebeplerle kediler ot yemek isteyebilirler. Bu davranış genelde kedilerin atalarından gelen normal bir dürtü olsa da tabii ki çeşitli problemlere neden olma ihtimali açısından sonlandırılması gerekir.
Ot yemek diğer başka maddeleri yemeye göre daha masumdur ve kedileri kusturup yalanırken yuttuğu tüy topaklarının çıkmasını kolaylaştırabilir. Çok sık olması ise büyük bir sorun olabilir çünkü parazitler ya da bakteriler ot aracılığıyla kedinin midesine girebilir. Bunun dışında kedi, ev içinde zehirli bitkileri de tatmak isteyebilir.
Çözüm, kedinize özel bir bahçe yaratmanız ve burada temiz ot yetiştirmeniz olacaktır.
Kedilerde Davranış Problemlerinin Çözümü
Bahsi geçen tüm problemler aslında kedilerin içgüdüsel davranışlarının doğadaki hallerinin ev içine yansımasıdır veya kendi karakter özellikleridir. Bu nedenle kedilerde davranış sorunları sabır ve zamanla, gerekli uygulamaların da yapılmasıyla sona erebilir. İyi bir gözlem problemin ana nedenini anlamanıza ve buna göre aksiyon almanıza fayda sağlar. Bu nedenle kedinizi iyice gözlemleyin ve veteriner hekim ziyaretlerinizi aksatmayın.
(İlginizi çekebilir: Yavru Kediler Neden Isırır?)
(Bu metindeki bilgiler University of California'dan (Kaliforniya Üniversitesi) Benjamin L Hart ve Lynette Hart’ın çalışmalarını içeren “The Domestic Cat: The Biology of its Behaviour” adlı, ev kedilerinin davranış doğasını inceleyen kitaptan alınmıştır.)