Kedilerde Fip Hastalığı ile İlgili Her Şey
Kedi sahipleri ve hayvan severler için kedilerde fip hastalığı büyük bir endişe sebebi olabilir, çünkü oldukça yaygın ve iyileştirilmediği takdirde ölümcül olabilecek bir hastalıktır. Bu nedenle bu yazımızda kedi sağlığı kategorisinde oldukça önemli bir yere sahip olan kedi fip hastalığını, bilinen şekliyle kedi covidi, yani kedi koronavirüs hastalığını inceleyeceğiz.
Gelin belirtilerinden tedavisine fip kedi hastalığı hakkında her detayı öğrenelim.
Kedilerde Fip Hastalığı Nedir?
Açılımı “feline infectious peritonitis” yani “feline enfeksiyöz peritonit” olan FIP hastalığı kedilerde görülen ciddi bir viral hastalıktır ve belirli kedi koronavirüs (FeCV) türlerinden kaynaklanır. Normal şartlarda bu virüs, yani FeCV genellikle kedilerin bağırsaklarında bulunur ve çoğunlukla ciddi bir hastalığa yol açmaz. Ancak bazı durumlarda virüs mutasyona uğrayarak beyaz kan hücrelerini enfekte eder ve vücudun farklı bölgelerine yayılır. Bu durumda FIP virüsü (FIPV) adını alır. Her yaştan ve cinsten kedide görülebilir.
FIP hastalığı iki formda ortaya çıkar ve bu formlar ıslak form ve kuru form şeklinde adlandırılır. Islak formda karın veya göğüs boşluğunda sıvı birikimi gözlenirken, kuru form genellikle sinir sistemini etkileyerek nörolojik belirtilere yol açar. Hastalık geliştiğinde genellikle ilerleyici ve tedavi edilmezse ölümcüldür.
Kısacası kedilerde fip nedir sorusuna bulaşıcı kedi koronavirüsünün mutasyona uğrayıp genellikle de ölümcül hale gelmesiyle ortaya çıkan bir kedi hastalığıdır cevabını verebiliriz.
Kedilerde Fip Belirtileri Nelerdir?
Kedilerde fip hastalığı belirtileri, hastalığın iki formuna göre farklılık gösterebilir. Form fark etmeksizin ortak belirtileri de vardır. 3 grubu da aşağıda görebilirsiniz.
Islak formda kedi fip belirtileri: Karın veya göğüs boşluğunda sıvı birikimi olur. Bu bölgelerden alınan sıvı yüksek ihtimalle sarımsı renkli ve yapışkan formda olacaktır. Biriken sıvı ayrıca kedinizde karında şişlik veya nefes almakta zorluk gibi sorunlara yol açabilir. Belirtiler genellikle hızla ilerler.
Kuru formda kedi fip belirtileri: Kan damarlarının etrafında enfeksiyona ve iltihaplı lezyonlara yol açar. Bu enfeksiyon ise beyin, karaciğer, böbrekler, akciğerler ve cilt gibi bölgeleri etkileyebilir. Kedilerde nöbet geçirme, anormal hareket etme, anormal davranışlarda bulunma, dengesiz kafa hareketleri, aşırı susama, sık idrara çıkma, kusma, kilo kaybı ve sarılık gibi belirtiler görülebilir.
Ayrıca nörolojik belirtiler öne çıkar. Bunlar arasında nöbetler, dengesizlik ve hareketlerde koordinasyon kaybı yer alır. Bu formdaki belirtiler genellikle daha yavaş gelişir.
Ortak belirtiler: Her iki formda da iştahsızlık, kilo kaybı, depresyon, halsizlik ve ateş gibi genel semptomlar gözlenir.
Kedi fip hastalığında ıslak ve kuru formlar arasında geçiş yaşanabileceği için belirtileri dikkatle takip etmek önemlidir. Kedinizde bu tür belirtiler fark ettiğinizde vakit kaybetmeden veteriner hekiminize başvurmalısınız.
Kedilerde Fip Nasıl Bulaşır?
FIP doğrudan bulaşıcı bir hastalık değildir; ancak temel sebebi olan feline koronavirüs (FeCV) oldukça bulaşıcıdır. Bu virüs, enfekte kedilerin dışkısı ve tükürüğü yoluyla diğer kedilere genellikle ağız yoluyla bulaşır. Kediden insana bulaşmaz. Virüsün vücut içinde mutasyona uğrayarak FIP virüsüne dönüşmesi ile hastalık gelişir. Kedinin bağışıklık seviyesi oldukça önemlidir.
FeCV bulaşma riskini azaltmak için kedi yoğunluğunun düşük tutulması önemlidir ve her odada üç kediden fazla olmaması önerilir. Ayrıca tuvalet kapları temiz tutulmalı, mama ve su kaplarından uzağa yerleştirilmelidir. Ek olarak kedilerin genel sağlık kontrollerinin düzenli bir şekilde yapılması erken teşhis için son derece önemlidir.
Hangi Kediler Fip Olur?
Kedilerde fip hastalığı, feline koronavirüs (FeCV) taşıyan her yaştan kedide gelişebilir. Ancak yavru kediler FIP'e karşı daha fazla risk altındadır. Hatta FIP vakalarının yaklaşık %70'i 1,5 yaşından küçük kedilerde, %50'si ise 7 aydan küçük kedilerde görülmektedir.
Kedilerde fip hastalığı neden olur dediğimizde en yaygın bulaşma yolu enfekte anneden yavrulara geçmesidir ki bu da genellikle yavrular 5 ila 8 haftalıkken gerçekleşir. Daha büyük kedilerde dışkı yoluyla da bulaşma mümkündür. Kedilerin çok olduğu yerlerde (barınaklar ve sokaklar gibi) FIP bulaşı daha fazla olur. Genellikle safkan kediler, erkek kediler ve yaşlı kediler daha fazla risk taşır; fakat bu durumun nedenleri tam olarak anlaşılmamıştır.
Kedilerde Fip Teşhisi Nasıl Konur?
Ne yazık ki bu hastalığın teşhisi oldukça zor olabilir, çünkü başka kedi hastalıklarıyla karıştırılabilecek semptomlara sahiptir. Yine de aşağıdaki durumlarda kedilerde fip hastalığı olduğundan şüphe edilebilir:
Beyaz kan hücresi sayısının düşük olması
Beyaz kan hücresi sayısının çok yüksek olması
Kan değerlerinde yüksek protein konsantrasyonları
Diş etleri ve gözlerde sarılık
Kedinin yavru olması veya çok kalabalık ortamda yaşaması
Şüpheli belirtilerin ardından çeşitli testlerin uygulanması istenebilir. Bunlar arasında tanı adına aşağıdaki işlemler yapılabilir:
Kan testi ve sıvı birikmesinden alınan sıvı örneği, durumu belirleyebilir. Genellikle sarı renkli sıvı ve yüksek protein değerleri şüphe uyandırır. Ayrıca röntgen ve ultrason gerekebilir.
İmmünoperoksidaz testi, virüsle enfekte olmuş beyaz kan hücrelerinin tespiti açısından kullanılabilir. Enfekte dokudan biyopsi alınabilir. Sinirsel bulgu varsa beyin omur iliği veya lenf yumrularından sıvı alınabilir.
Kısacası kedi fip testi nasıl yapılır dediğimizde karşımıza birkaç aşamadan oluşan ve hastalığın gösterdiği belirtilerin türüne göre uygulanan test grupları çıkar. İlk etapta belirtiler izlenmelidir. Ardından kan testi, antikor seviyesi kontrolü, örnek sıvı ve doku alımı gibi aşamalar izlenebilir. Tüm bu testlerin yapılması ve sonuçların değerlendirilmesi veteriner hekim tarafından yapılmalıdır.
Kedilerde Fip Tedavisi Nasıl Olur?
FIP, geçmişte tedavi edilemeyen ve neredeyse her zaman ölümcül bir hastalık olarak görülüyordu. Ancak son yıllarda FIP’i tedavi etmek için bazı ilaçlar geliştirilmiştir. Fakat bu ilaçlar henüz resmi onay almamıştır ve içerikleri farklı olabilir.
FIP tedavisi için ilaç kullanmayı düşünüyorsanız riskleri ve faydaları açısından veteriner hekiminizle mutlaka görüşmelisiniz. Ayrıca bazı durumlarda destekleyici tedavi, sıvı tedavisi, biriken sıvıların drenajı ve kan transfüzyonları gibi yöntemler de önerilebilir. FIP tedavisi sürecinde veteriner hekimlerin yönlendirmeleri hayati öneme sahiptir. Bu nedenle kendi araştırmalarınıza göre değil, veteriner hekiminizin dediklerine göre tedavi uygulamalısınız.
Kedinin Fip Olması Nasıl Önlenir?
Kedinizin fip olma ihtimalini bazı basit adımlarla azaltabilirsiniz. Bunun için en iyi yol kedi koronavirüsünün bulaşını engellemek ve kedinin sağlam bir bağışıklığa sahip olmasını sağlamaktır. Bunun için:
Kedinizin sağlık kontrollerini ve aşılarını düzenli olarak yaptırın ve onu hem sağlıklı beslenme hem de doğru bakım ile her daim sağlıklı tutun.
Kedi kumunu ve kum kabını temiz tutun.
Kum kaplarının mama ve su kaplarından uzak olmasına özen gösterin.
Birden fazla kediniz varsa bu kedilerin ayrı yerlerde mama ve kum kaplarının olmasına özen gösterin. Herhangi birinde bir hastalık belirtisi olduğunda mutlaka izolasyon sağlayın.
Kedinizin sokak kedileri veya genel olarak sağlık durumu şüpheli kedilerle temasını engelleyin.
Fip Kedi Hastalığı Hakkında Merak Edilenler
Artık kedi fip hastalığı nedir, fip hangi belirtilerle ortaya çıkar, teşhisi ve tedavisi nasıl olur gibi soruların yanıtlarına hakimsiniz. Bu bilgilerden yola çıkarak kedinizin fip olmaması için gerekli önlemleri almayı ve herhangi bir sağlık sorununda onu veteriner hekiminize götürmeyi ihmal etmeyin. Ayrıca aşağıda, fip ile ilgili sıkça sorulan diğer soruları ve cevapları da bulabilirsiniz.
Kedilerde Gençlik Hastalığı FIP mi?
Hayır, kedilerde gençlik hastalığı yani panlökopeni, FPV virüsünden kaynaklanan ciddi ve ölümcül olabilen başka bir hastalıktır. FIV ise kedi Corona virüs hastalığı olarak da bilinen, covidin mutasyonu ile oluşan, bulaşıcı ve genellikle ölümcül bir hastalıktır. Bu iki hastalık da virüs temelli ve ciddi olsa da birbirinden farklı hastalıklardır.
Kedi Aidsi FIP mi?
Hayır, kedi aidsi olarak da bilinen FIV ile FIP aynı hastalık değildir. FIV, kedilerin birbirlerini ısırmaları veya kan bulaşı ile ortaya çıkabilen ve insanlarda görülen HIV benzeri bir hastalıktır; bağışıklığı zayıflatarak ölümcül olarak sonuçlanabilir. FIP ise, az önce de gördüğümüz gibi, kedi covidi olarak bilinen, koronavirüs ile enfekte olmuş kedide bu virüsün mutasyona uğraması ile ortaya çıkan ölümcül bir hastalıktır.
Kedi Covidi ile Fip Arasında Ne Fark Var?
Kedi COVID’i olarak bilinen feline koronavirüs (FeCV), genellikle kedilerin bağırsaklarında bulunan, çoğunlukla zararsız bir virüstür. Ancak bazı kedilerde bu virüs mutasyona uğrayarak FIP’e dönüşebilir. Feline koronavirüs kediler arasında bulaşıcıdır ve dışkı-tükürük yoluyla yayılır, ancak FIP bireysel bir mutasyon sonucu gelişir ve bulaşıcı değildir. FIP genellikle ölümcül bir hastalıktır ve kedi covidinden çok daha ciddi belirtilere yol açar.
Kedilerde Fip Hastalığı Bulaşıcı mı?
FIP hastalığı kedi koronavirüsünün mutasyona uğramasıyla ortaya çıkar. Bu noktada bulaşıcılığı için şunu söyleyebiliriz: Kedi covidi kediler arasında bulaşıcıdır fakat FIP’e dönüşmesi kediye bağlıdır. Kedinin bağışıklık düzeyi, farklı hastalıkları ve stresi gibi öznel değişiklikler, coronavirusün mutasyona uğrama seviyesini etkiler. Yani fip değil; fipe yol açan kedi koronavirüsü bulaşıcıdır.
Kedilerde Fip Hastalığı İnsanlara Bulaşır mı?
Hayır, kedi fip hastalığı insana bulaşmaz. Fakat yine de aracı olarak bulaşı engellemek için hasta kediye veya eşyalarına temas ettikten sonra kendinizi dezenfekte ettikten sonra başka kedilere dokunmanız tavsiye edilir.
Kaynak
www.vet.cornell.edu - Feline Infectious Peritonitis
webmd.com – Cat FIP (Feline Infectious Peritonitis)