Kedilerin Duyguları Var mı?
Kedi dostlarımız her zaman ilginç davranışlarıyla bizleri şaşırtabilirler. Mesela bazen uzun süredir görüşmediği sahiplerini çok daha heyecanlı bir şekilde karşılarlar; bazen sahiplerinin başka bir kediyi sevdiğini görüp gün boyunca "agresif" tavırlar içinde olabilirler. Tam bir insanın yapacağı gibi yani...
Kediler, sergiledikleri birbirinden farklı ve zaman zaman şaşırtıcı davranışlarla duygusal dünyalarının ne kadar zengin olabileceğine dair güçlü ipuçları verirler. Kimi zaman kapıda sizi bekleyip mırlayarak etrafınızda dolaşmaları, kimi zaman da yalnız yalnız bir yerlere saklanıp öylece etrafı izlemeleri tesadüf değildir. Bunun yanında, bazı kedilerin üzgün olduğunuzu fark edip yanınıza sokulması, hatta oyuncaklarını getirip “moral verir gibi” davranmaları ya da miyavlamaya başlamaları da sıkça gözlemlenen durumlardır. Hatta alıştıkları düzen bozulduğunda huzursuzlanmaları, evde yeni bir kişi ya da hayvan olduğunda kısa süreli “küslük” yaşamaları da bu tabloyu destekler. Bu tepkiler, yalnızca içgüdüsel hareketlerden ibaret değildir; aksine kedilerin bağ kurabildiğini, kıskanabildiğini ve ruh hâline göre davranışlarını değiştirebildiğini düşündürür. İşte tam da bu noktada akla şu soru gelir: Gerçekten de kedilerin duyguları var mı, yoksa tüm bu davranışlar bizim yorumumuzdan mı ibaret?
Gelin, kedilerin duyguları hakkında bilgi sahibi olalım!
Kedilerin Duyguları Olur mu?
Evet, kedilerin tabii ki duyguları olur ve bunu, kediler ile zaman geçirmiş herkes bilir. Ancak işin bir de bilimsel yönü var: Mevcut bilimsel araştırmalar, kedilerin duygusal tepkiler verebildiğini ve belirli temel duyguları hissedebildiğini göstermektedir. Korku, endişe, mutluluk, rahatlama ya da hayal kırıklığı gibi duygular, kedilerin günlük davranışlarına açıkça yansıyabilir.
Örneğin bir kedi, kendini güvende hissettiğinde gevşeyip mırlarken, stresli ya da huzursuz olduğunda saklanmayı tercih eder. “Acı çekmek” söz konusu olduğunda ise kediler yalnızca fiziksel bir tepki vermekle kalmazlar, duygusal olarak da etkilenebilirler. Ancak bu acının gerçek nedenini her zaman doğru şekilde anlamazlar. İdrar yolu enfeksiyonu yaşayan bir kedinin, yaşadığı rahatsızlığı kum kabıyla ilişkilendirmesi buna iyi bir örnektir.
Öte yandan suçluluk, utanç, kıskançlık ya da intikam alma isteği gibi daha karmaşık ve insana özgü duyguların kediler tarafından hissedilmediği öne sürülmüştür. Üzüntü benzeri duyguların mümkün olabileceği düşünülse de bu konuda kesin bir ifadeyle konuşabilmek için daha fazla bilimsel çalışmaya ihtiyaç vardır.
Kedilerin Duyguları Nelerdir?
Kedilerin duygusal dünyası, çoğu zaman davranışlarının arkasında yatan nedenleri anlamamıza yardımcı olur. Her ne kadar duygularını bizimki gibi ifade etmeseler de, yaşadıkları ruh hâli günlük tutumlarına net şekilde yansır. Araştırmalar, kedilerin özellikle temel duygular konusunda düşündüğümüzden daha hassas olabildiğini gösterir.
Korku: Kediler kendilerini tehdit altında hissettiklerinde korku duygusu yaşar. Ani sesler, yabancı insanlar ya da alışık olmadıkları ortamlar bu tepkiyi tetikleyebilir ve saklanma, kaçma gibi davranışlarla kendini gösterir.
Endişe: Günlük düzenin bozulması, uzun süre yalnız kalmak ya da evdeki değişiklikler kedilerde endişe yaratabilir. Bu durumda huzursuz dolaşma, aşırı miyavlama veya iştah azalması görülebilir.
Mutluluk: Güvende ve sevildiğini hisseden bir kedide mutluluk açıkça fark edilir. Mırlama, yumuşak bakışlar ve sahibinin yanında vakit geçirmek istemesi bu duygunun en yaygın işaretlerindendir.
Rahatlama: Kedi dostlarımız kendilerini rahat hissettiklerinde bedenleri gevşer ve bulundukları ortamda sakince kalmayı tercih ederler. Sırtüstü yatmaları ya da gözlerini yarı kapalı şekilde dinlenmeleri buna örnek gösterilebilir.
Hayal Kırıklığı: Beklediği ilgiyi göremeyen ya da istediği bir şeye ulaşamayan kediler hayal kırıklığı yaşayabilirler. Bu durum kısa süreli kendi halinde takılma veya ilgisizlik şeklinde ortaya çıkabilir.
Depresyon: Uzun süreli stres, yalnızlık ya da yaşam alanındaki büyük değişimler kedilerde depresyon benzeri bir ruh hâline yol açabilir. Daha az hareket etmeleri, iştahsızlık ve sosyal geri çekilme bu duruma eşlik edebilir.
Gördüğünüz gibi, kedilerde korku, endişe, mutluluk, rahatlama, hayal kırıklığı ve depresyon gibi duygular; kedilerin hem çevreleriyle hem de sahipleriyle kurdukları ilişkide belirleyici rol oynar. Örneğin ani bir sesle irkilip saklanmaları korkuya işaret ederken, rutinleri bozulduğunda huzursuzlaşmaları endişe yaşadıklarını düşündürür. Sevildiğinde mırlamaları mutluluğu ve rahatlamayı yansıtırken, ilgisizlik ya da değişim karşısında içe kapanmaları hayal kırıklığı veya depresyon benzeri bir ruh hâlinin göstergesi olabilir.
Tüm bu örnekler, kedilerin yalnızca içgüdüleriyle hareket eden canlılar olmadığını; aksine, yaşadıkları duygulara göre davranışlarını şekillendirebildiklerini ortaya koyar. Bu nedenle kedilerin ruh hâlini doğru okumamız, onların ihtiyaçlarını daha iyi anlayabilmemiz açısından son derece önemlidir.
Kedilerin Sevgi Duygusu Var mı?
Kedilerimizi sevdiğimiz kadar onların da bize karşı bir şeyler hissedip hissetmediğini merak etmemiz son derece doğaldır. Bu konuda çeşitli kedi sahiplerinin “Kedim beni seviyor mu, kedilerde sevgi duygusu olur mu, kedim benden nefret mi ediyor?” gibi pek çok soru sorduğunu görebilirsiniz. Peki ama, cevap nedir?
Bilimsel olarak “sevgi” kavramı kediler için net biçimde tanımlanmış olmasa da sahipleriyle güçlü duygusal bağlar kurabildikleri bir gerçektir. Bu bağ da kedilerin kendilerini güvende hissettikleri insana yakın olma isteğiyle ve belirli davranışlarla kendini gösterir. Kedinizin gözlerini yavaşça kırpması, başını size yaslayarak kafa tokuşturması, patileriyle yoğurma hareketi yapması ya da yumuşak sesler çıkararak yanınızda vakit geçirmek istemesi boşuna değildir. Kucağınıza gelip yerleşmesi, etrafınızda dolanması ya da kuyruğunu dik tutup ucunu hafifçe seğirtmesi de sizinle kurduğu olumlu ilişkinin işaretleri arasında sayılır.
İşte tüm bu davranışlar, kedilerin birlikteyken iyi hissettikleri ve bağ kurdukları kişilere karşı özel tepkiler geliştirebildiğini düşündürür. Bu da, kedilerde (bizim bildiğimiz şekilde olmasa da) sevgi duygusuna benzer bir şeyler olduğunun kanıtıdır.
Kedilerin Duygularını Doğru Yorumlamak
Yukarıda da bahsettiğimiz gibi, hem bizlerin gözlemleri hem de bilimsel çalışmaların ışığında söyleyebiliriz ki, kedilerin duyguları vardır. Ancak sevimli dostlarımızın duyguları ve hareketleri arasında bağlantı kurarken, doğru bir şekilde ilerlememiz gerekir ki onları gerçekten anlayabilelim.
Kedilerin duygularını insanların duyguları ile birebir aynıymış gibi yorumlamak çoğu zaman yanıltıcıdır. Antropomorfizm (insani özelliklerin başka varlıklara atfedilmesi) olarak adlandırılan bu yaklaşımda, kedilerin davranışlarına insan niyetleri yükleme eğilimi ortaya çıkar. Oysa bu bakış açısı, kedimizi anlamamıza yardımcı olmak yerine gerçek nedeni gözden kaçırmamıza yol açabilir. Kedinin davranışlarını “Bilerek yaptı, bana inat olsun istedi, resmen intikam almaya çalıştı,” diye yorumlamak, sorunun kaynağını çözmek yerine yüzeyde kalmamıza neden olur.
Örneğin bir kedi yeni alınan koltuğu tırmaladığında, bunu “ilgisizliğin intikamı” olarak yorumlamak kolaydır. Ancak kediler kin tutmazlar ya da bilinçli bir karşılık verme amacı taşımazlar. Bu tür davranış problemlerinin arkasında çoğu zaman ortamda yapılan bir değişiklik, eşyaların yerinin değişmesi, rutinin bozulması ya da kedinin kendini güvensiz hissetmesi yatar. Bu nedenle, kedinin davranışını bir şeylere dayandırarak ona karşılık vermek adına bağırmak ya da cezalandırmak yerine, kedinin yaşam alanında nelerin değiştiğini ve bu değişimlerin onu nasıl etkileyebileceğini düşünmek çok daha sağlıklı bir yaklaşımdır.
Önemli bir noktayı da atlamayalım: Kediler, acıyı ve rahatsızlığı gizleme konusunda oldukça başarılıdırlar. Bu nedenle küçük gibi görünen bir davranış değişikliği bile önemli bir sinyal olabilir. Kedinin daha az hareket etmesi, içine kapanması ya da alışılmış tepkilerinin değişmesi, duygusal ya da fiziksel bir sorun yaşadığını gösterebilir. Böyle durumlarda onun farklı davranışlarını “şımarıklık” olarak yorumlamak yerine, olası bir sağlık problemini göz önünde bulundurmak ve veteriner hekim kontrolünü ihmal etmemek gerekir. Kedi dostlarımızın duygularını doğru okumak, onları kendi doğalarının çerçevesinde değerlendirip ciddiye alarak anlamaktan geçer.
Sonuç olarak, kedilerin duyguları vardır, ancak bizlerin duyguları kadar karmaşık ve detaylı değildir. Bu nedenle, onları daha kolay anlayabilmek için, oluşan durumlara onların gözünden bakmamız gerekir. Bu şekilde iletişimimiz çok daha güçlü hale gelir!
Kaynak
https://www.petplan.co.uk/cat-insurance/cat-care-and-advice/understanding-cats-emotions.html