Köpeklerde Epilepsi Hakkında Her Şey

Bazı rahatsızlıklar yalnızca biz insanlarda değil, köpek dostlarımızda da görülebilir. Bu hastalıklardan biri ise epilepsidir. Köpeklerde epilepsi, zaman zaman ortaya çıkan nöbetlerle kendini gösteren nörolojik ve köpeğin hayat kalitesini etkileyen önemli bir sağlık sorunudur. Doğru bilgi ve erken teşhis sayesinde bu hastalıkla yaşam kalitesini korumak ise mümkündür. Fakat doğru zamanda doğru adımlar atılmadığında ne yazık ki köpeklerde epilepsi nöbetleri daha şiddetli ve sık hale gelebilir. Bu nedenle bu yazımızı mutlaka okuyun ve köpeklerde epilepsi nedir, kendini nasıl belli eder, hangi köpeklerde görülür, nasıl iyileşir ve epilepsi hastası bir köpeğe sahipseniz nelere dikkat etmeniz gerekir öğrenin!

Hazırsanız hemen öğrenmeye başlayalım!

Köpeklerde Epilepsi Nedir?

Genel tanım olarak epilepsi (sara olarak da bilinir), nöronlarda (beyin hücrelerinde) ani ve anormal aktivite dalgalanmalarıdır. Nöbet anında beynin belirli bölgelerindeki sinir hücreleri olağandışı bir şekilde aşırı seviyede çalışmaya başlar. Bu esnada ise köpek, fiziksel olarak çeşitli belirtiler gösterir. Bir nevi bedensel tepkilerine hakim olamaz. Seğirme, titreme ya da anlık bilinç kaybı gibi pek çok farklı durum ortaya çıkabilir.

Köpeklerde epilepsi bazen tümör veya metabolik bozukluk gibi net nedenlere dayanır. Fakat böyle bir tanı konulamadığında epilepsi, “idiyopatik epilepsi” olarak adlandırılır. İdiyopatik epilepside beyin görüntüsü normal görünse bile aslında işleyişinde bir düzensizlik vardır. Genel olarak bu durum genetiklerle ilişkilendirilir ve 1-5 yaş aralığında ortaya çıkar. Yaklaşık olarak her 100 köpekten 4’ü epilepsiden etkilenir.

Köpeklerde Epilepsi Neden Olur?

Köpeklerde epilepsi nedenleri her zaman net değildir. Özellikle idiyopatik epilepside belirgin bir sebep bulunamaz ve genetik aktarımın rol oynadığı düşünülür. Üstelik bazı ırklarda epilepsi yatkınlığı daha belirgindir. Beagle, Border Collie, Boxer, Cocker Spaniel, Labrador Retriever, Poodle, Keeshond, İrlanda Setter ve Golden Retriever gibi köpek ırklarında epilepsi görülme sıklığı diğer ırklara nazaran daha fazladır. Ayrıca erkek köpeklerde, dişilere göre epilepsi görülme ihtimali daha yüksek olabilir.

Bunun dışında köpeklerde epilepsi sebepleri arasında şunlar yer alır:

• Genetik bozukluk

• Köpeğin kendisi için zehirli olan maddeleri (çikolata, antifriz, bazı zehirli bitkiler vb.) tüketmesi

• Karaciğer hastalıkları ve karaciğerdeki damar anormallikleri

• Düşük veya yüksek kan şekeri

• Böbrek hastalıkları

• Kuduz ya da distemper gibi bulaşıcı hastalıklar

• Anemi (kansızlık)

• Baş travmaları

• Beyin iltihabı

• İnme

• Bazı ilaçların yan etkileri

• Beyin tümörleri veya beyin kanseri

Kısacası köpeklerde epilepsi nöbetleri aslında tek başına bir hastalık değil, çoğu zaman altta yatan farklı sağlık sorunlarının bir belirtisidir. Bu nedenle herhangi bir nöbet belirtisi görüldüğünde mutlaka veteriner hekime başvurulmalıdır.

Köpeklerde Epilepsi Nöbeti Belirtileri Nelerdir?

Köpeklerde epilepsi krizi belirtileri, içinde bulunduğu grubuna göre şekil alır. Buna göre nöbet belirtileri üçe ayrılır: Yaygın nöbetler, fokal nöbetler ve psikomotor nöbetler.

• Jeneralize (yaygın) nöbetler: En sık görülen nöbet türüdür ve beynin tümünü etkiler. Boyun ve bacaklarda sertlik, tökezleme, titreme, sarsılma, düşme, kontrolsüz çiğneme hareketleri, salya akıtma, uzuvlarda çırpınma hareketi, bilinç kaybı, ağızdan köpük gelmesi, kontrol edilemeyen çiş yapma veya dışkılama belirtiler arasındadır. Bu nöbetler genellikle 30–90 saniye sürer ve köpek bu sırada çevresinden habersizdir. Bir diğer deyişle, bilincini kaybeder.

• Fokal (parsiyel) nöbetler: Beynin sadece belirli bir bölgesinde ortaya çıkar ve vücudun yalnızca belli bir bölgesini etkiler. Seğirme, tükürük salgısında artış, genişlemiş göz bebekleri, kasılma ya da alışılmadık hareketlerle başlayabilir. Çok kısa sürelidir, ancak bazen jeneralize nöbete dönüşebilir. Bilinç açık veya kapalı olabilir. Tespit edilmesi daha zordur.

• Psikomotor nöbetler: Bu nöbet türü garip davranışlarla kendini gösterir. Köpeğiniz aniden kuyruğunu kovalayabilir, boşluğa havlayabilir ya da görünmeyen bir şeye saldırabilir. Bu nöbetler genellikle birkaç dakika sürer ve her seferinde aynı motor hareket dizisi tekrar edebilir. Ayırt etmesi zor olabilir; fakat bu garip hareketleri her nöbette yapacağı için bunu bir ipucu olarak değerlendirebilirsiniz.

Eğer nöbet belirtisinin hangi sınıfta yer aldığı belirli değilse “idiyopatik epilepsi” adını alır.

Nöbetler öncesinde bazı köpekler “aura evresi” yaşarlar. Bu evrede endişeli, huzursuz görünebilirler. Nöbet sonrasında ise kafası karışmış, sersemleşmiş, uykulu ya da yönünü bulmakta zorlanan bir halde olabilirler. Yani bir nöbet anında köpeğinizi görüp durumun ne olduğunu anlayamazsanız nöbet sonunda bu tip belirtilere sahip olup olmadığını kontrol edebilirsiniz.

Unutmayın ki köpeğin 24 saat içinde birden fazla nöbet geçirmesi ve bir nöbetin 5 dakikadan uzun sürmesi (bazı kaynaklarda 3 dakika olarak belirtilir) acil ve ölümcül olabilecek bir durumdur. Böyle bir durumda derhal veteriner hekiminize başvurmanız gerekir.

Köpeklerde Epilepsi Nöbeti Nasıl Olur?

Yukarıda da belirttiğimiz gibi, köpeklerde epilepsi nöbetleri pek çok farklı şekilde ortaya çıkabilir. Bazen köpeğin bilinci açıktır, bazen ise değildir. Titreme, sarsılma, köpeğin uzuvlarında hareketlilik, idrar veya dışkı kaçırma, ses çıkarma, tekrarlayan hareketlerde bulunma, boşluğa bakma gibi pek çok farklı şekilde nöbet belirtileri görülebilir. Bazen kısa süreli, bazen ise kendi kendine durmayacak kadar uzun süreli (ki bu çok tehlikelidir) olabilir.

Eğer köpeğinizde daha önceleri hiç olmayan tuhaf davranışlar ve fiziksel tepkiler görürseniz (özellikle bunlar belirli aralıklarda oluyorsa) mutlaka veteriner hekiminize danışmalısınız.

Köpeklerde Epilepsi Nöbeti Sırasında Ne Yapılmalıdır?

Eğer köpeğiniz epilepsi nöbeti geçiriyorsa (veya siz nöbet geçirdiğinden şüpheleniyorsanız) yapmanız gereken bazı şeyler vardır. Öncelikle eğer köpeğiniz onun için tehlikeli olabilecek bir yerde nöbet geçiriyorsa (merdivenlerin ucunda vb.) güvenlik önlemleri almalısınız. Bunun dışında asla hareket ettirmemeli, elinizi ağzına sokmamalısınız. Ayrıca nöbet esnasında video çekebilirsiniz; böylece veteriner hekiminize harika bir belirti kanıtı sunmuş olursunuz. Soğukkanlı olun ve yapabiliyorsanız nöbet başladığı anda veteriner hekiminizle iletişime geçin.

Köpeklerde Epilepsi Nöbeti Sıklığı Nedir?

Ne yazık ki köpeklerde epilepsi nöbeti görülme sıklığı belirsizdir. Bazı köpekler haftalarca hatta aylarca hiç nöbet yaşamazken bazılarında bir günde birden fazla nöbet görülebilir. Bu durum “küme nöbeti” olarak adlandırılır ve oldukça tehlikelidir. Mutlaka veteriner desteği alınmalıdır.

Köpeklerde Epilepsi Geçer mi?

Genel olarak köpeklerde epilepsi nöbetleri antiepileptik ilaç kullanımı ile büyük ölçüde azaltılır. Ancak nöbetlerin tamamen ortadan kalkması pek sık rastlanan bir durum değildir ve tedavi ömür boyu sürer. Bazı köpeklerde doz ayarlamalarıyla nöbetler daha dengeli hale getirilebilirken bazıları ne yazık ki tedaviye yanıt vermez ve sık aralıklarla nöbet geçirmeye devam eder.

Köpeklerde Epilepsi Tedavisi

Köpeğiniz yalnızca ara sıra ve hafif nöbetler geçiriyorsa her zaman tedaviye ihtiyaç duymayabilir. Bu nedenle ilk kez nöbet şikayetiyle gittiğinizde direkt olarak ilaç yazılmayabilir. Çünkü bu ilaçlar hep kullanılmalıdır. Ancak nöbetler ayda birden fazla kez yaşanıyorsa, çok şiddetli seyrediyorsa ya da olması gerekenden uzun sürüyorsa veteriner hekiminiz nöbetleri önlemek için çeşitli ilaçlar önerebilir. Ayrıca Border Collie, Golden Retriever, Alman Çoban Köpeği, İrlanda Setteri, Keeshond, Sibirya Kurdu ve Saint Bernard gibi bazı ırklar ciddi nöbetlere daha yatkın olduğu için yine bu ırklardan bir köpeğe nöbet önleyici ilaç tedavisi önerilebilir.

Tedaviye başlandığında ilaçların ömür boyu düzenli kullanılması gerekir. İlacın aniden bırakılması ise yeni nöbetleri tetikleyebilir ve durumu daha da ağırlaştırabilir. Bu nedenle hep takip edilmeli, doğru zamanda verilmeli ve yine nöbetler görülürse nöbet süresi, belirtileri ve şiddeti not edilmelidir.

Köpeklerde Epilepsi İlacı Var mıdır?

Evet, köpekler için epilepsi ilacı, yani nöbetlerin yaşanmaması için reçete edilen antiepileptik ilaçlar vardır. Bunlar çeşitli formlarda ve içeriklerde olabilirler. Köpeğin yaşı, nöbet sıklığı ve şiddeti gibi özellikler belirlendikten sonra veteriner hekim aracılığıyla köpeğin hangi ilacı kullanması gerektiği belirlenir. İlaç kullanımı mutlaka düzenli olmalıdır. Doğru doz ayarlaması ve her şeyin kontrol altında tutulabilmesi için düzenli kan tahlilleri ve muayeneler yaptırılmalıdır.

Köpeklerde Epilepsi Öldürür mü?

Epilepsi kendi başına doğrudan öldürücü bir hastalık değildir, ancak kontrolsüz nöbetler ciddi sağlık riskleri oluşturabilir. Uzun süren veya çok sık nöbetler, “status epileptikus” adı verilen acil bir duruma yol açabilir ve bu durum yaşamı tehdit edebilir. Status epileptikus, köpekte ciddi komplikasyonlar gelişmesine neden olarak ateşinin çok yükselmesine neden olabilir, kalp ve solunum yollarını etkileyebilir. Sebebi ise temel olarak tüm bu aşırı aktiviteler nedeniyle beynin vücudu yönetememesidir. Bu noktada vücut, yapması gereken hayati görevleri yerine getiremez.

Ayrıca nöbet sırasında köpek düşebilir, kafasını çarpabilir veya boğulma, travma gibi ciddi sorunlara maruz kalabilir. Tedaviye yanıt vermeyen ve sık, şiddetli nöbetler yaşayan köpeklerde ise yaşam kalitesi ciddi şekilde etkilenebilir. Yani ne yazık ki köpeklerde epilepsi bazen ölümcül olabilir.

İşte, artık köpeklerde epilepsi nedir, hangi ırklarda daha çok görülür, epilepsi nöbetleri nasıl olur, tedavisi nasıldır biliyorsunuz. Dostunuz aniden nöbet benzeri davranışlarda bulunmaya başlarsa mutlaka önleminizi alın.

---

Kaynak

https://vcahospitals.com/know-your-pet/epilepsy-in-dogs

https://www.vet.cornell.edu/departments-centers-and-institutes/riney-canine-health-center/canine-health-information/idiopathic-epilepsy-dogs

https://www.bluecross.org.uk/advice/dog/health-and-injuries/seizures-and-epilepsy-in-dogs

https://www.webmd.com/pets/dogs/dog-seizure-disorders

https://www.vetneurochesapeake.com/vnioc-blog/types-of-seizures-in-dogs